So sánh đặc điểm hình thái của cá chốt sọc (Mystus mysticetus) ở U Minh Thượng với các vùng khác ở Đồng bằng sông Cửu Long

Nguyễn Thị Ngọc Trân * và Dương Thúy Yên

* Tác giả liên hệ (ntntran@ctu.edu.vn)

Article Sidebar

Full Text: PDF

Ngày nhận bài: 21-10-2019
Ngày nhận bài sửa: 17-02-2020
Ngày duyệt đăng: 23-04-2020
Ngày xuất bản: 23-04-2020
Title: Comparing morphological characteristics of striped dwarf catfish (Mystus mysticetus) distributed in U Minh Thuong with other populations in the Mekong Delta
DOI: 10.22144/ctu.jsi.2020.022
Lượt xem
274
Downloads
218
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC
Trích dẫn
Trân, N. T. N., & Yên, D. T. (2020). So sánh đặc điểm hình thái của cá chốt sọc (Mystus mysticetus) ở U Minh Thượng với các vùng khác ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ, 56(CĐ Thủy sản), 192-199. https://doi.org/10.22144/ctu.jsi.2020.022
Số báo
Tập. 56 Số. CĐ Thủy sản (2020)
Chuyên mục
Thủy sản

Abstract

This study was aimed to compare morphological characteristics of striped dwarf catfish (Mystus mysticetus) distributed in U Minh Thuong with other populations in the Mekong Delta. Fish specimens were collected in An Giang, Can Tho, Dong Thap and U Minh Thuong - Kien Giang provinces (47- 70 individuals/ population). Morphological characteristics including meristic traits (number of spines and rays of fins, gill rarkers in the first arch) and morphometric indices (ratios to standard length or head length) were analyzed to test variations among populations and between sexes. Results showed meristic traits are identical among populations. Conversely, 22/23 morphometric indices vary significantly (P<0.05) among populations except pre-dorsal fin distance (PDD). Nine morphometric indices (9/23) differ between two sexes. In which, five indices showed strong distinction between males and females in the spawning season, including body depth (BD), pre-ventral fin distance (PVD), pre-anal fin distance (PAD), head depth (HD1) and head width (HW). Furthermore, discriminant analysis can assign correctly 82.1 to 88.3% individuals into original populations. In sum, the results indicate that striped dwarf catfish has morphological variations among populations and between two sexes.
Keywords: Morphological variation, Mystus mysticetus, sex dimorphism, Striped dwarf catfish

Tóm tắt

Nghiên cứu này nhằm so sánh đặc điểm hình thái của cá chốt sọc phân bố ở U Minh Thượng với các vùng khác ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mẫu cá được thu ở tỉnh An Giang, Cần Thơ, Đồng Tháp và U Minh Thượng – Kiên Giang (47-70 cá thể/ quần thể). Đặc điểm hình thái gồm chỉ tiêu đếm (số lượng tia, gai ở vi, số lược mang trên cung mang thứ I) và chỉ tiêu sinh trắc (tỉ lệ số đo phần thân và đầu trên chiều dài chuẩn và dài đầu) được phân tích sự khác biệt theo quần thể và giới tính. Kết quả cho thấy chỉ tiêu đếm tương đương giữa 4 quần thể. Các chỉ tiêu sinh trắc khác biệt có ý nghĩa (P<0,05) giữa các quần thể ở 22/23 chỉ tiêu, trừ khoảng cách trước vi lưng (PDD). Cá đực và cái khác nhau có ý nghĩa ở 9/23 chỉ tiêu, trong đó 5 chỉ tiêu khác biệt rõ trong mùa sinh sản gồm cao thân (BD), khoảng cách trước vi bụng (PVD), khoảng cách trước vi hậu môn (PAD), cao đầu (HD1) và rộng đầu (HW). Kết quả phân tích nhóm có thể xếp chính xác 82,1 đến 88,3% cá thể vào nhóm quần thể ban đầu. Như vậy, cá chốt sọc có sự đa dạng về hình thái theo môi trường sống và giới tính.
Từ khóa: Cá chốt sọc, đa dạng, giới tính, hình thái, Mystus mysticetus

Article Details

Tài liệu tham khảo

Barlow, G.W., 1961. Causes and significance of morphological variation in fishes. Syst. Zool. 10: 105–117.

Brinsmead, J., Fox, M.G., 2002. Morphological variation between lake- and stream-dwelling rock bass and pumpkinseed populations. J. Fish Biol. 61: 1619–1638.

Charles, M.B., Donn, E.R., 1966. Modes of reproduction in fishes. The American Museum of Natural History. The Natural History Press, Garden City, N.Y, 941pages.

Duong, T. Y., Nguyen, T. T., Pham, T. L., 2017. Morphological differentiation among cultured and wildClarias macrocephalus, C. macrocephalusx C. gariepinushybrids, and their parental species in the Mekong delta, Viet Nam. Int. J. Fish. Aquat. Stud. 5: 233–240.

Elliott, N.G., Haskard, K., Koslow, J.A., 1995. Morphometric analysis of orange roughy (Hoplostethus atalanticus) off the continental slope of southern Australia. J. Fish Biol. 46: 202–220.

Esmaeili, H.R., Sayyadzadeh, G., Amini,C.M., 2017. Sexual dimorphism in two catfish species, Mystus pelusius(Solander, 1794) and Glyptothorax silviae Coad, 1981 (Teleostei: Siluriformes). Turkish J. Zool. 41: 144–149.

Kottelat, M., 1998. Fishes of the Nam Theun and Xe Bangfai basins, Laos, with diagnoses of twenty-two new species (Teleostei: Cyprinidae, Balitoridae, Cobitidae, Coiidae and Odontobutidae). Ichthyol. Explor. Freshw. 9: 1–128.

Lavin, P.A., Mcphail, J.D., 1993. Parapatric lake and stream sticklebacks on northern Vancouver Island: disjunct distribution or parallel evolution?. Can. J. Zool. 71: 11–17.

Phạm Thanh Liêm, Trần Đắc Định, 2004. Giáo trình Phương pháp nghiên cứu sinh học cá, Tủ sách Đại học Cần Thơ, 69 trang.

Rainboth, W.J., 1996. Fishes Of The Cambodian Mekong, FAO, 310 pages.

Roberts, T.R., 1992. Revision of the striped catfishes of Thailand misidentified as Mystus vittatus,with descriptions of two new species (Pisces: Bagridae). Ichthyol. Explor. Freshw. 3: 77–88.

Seethal, S.L., Sherly, S.E., 2016. Sexual Dimorphism in Mystus Gulio ( Hamilton-Buchanan). International Journal of Science and Research. 5: 2015–2017.

Schneider, C.A., Rasband, W.S., Eliceiri, K.W., 2012. NIH Image to ImageJ: 25 years of image analysis. Nat. Methods. 9: 671–675.

Nguyễn Phương Thảo và Dương Thúy Yên, 2017. Đa dạng về hình thái của cá hường (Helostoma temminkii Cuvier, 1829) ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 52b: 78-85.

Tran, D.D., Shibukawa, K., Nguyen, T.P., Ha, P.H., Tran, X.L., Mai, V.H., Utsugi, K., 2013. Fishes of the Mekong Delta, Vietnam. Can Tho University Publishing House. Can Tho, 178 pages.

Trương Thủ Khoa, Trần Thị Thu Hương, 1993. Định loại các loài cá nước ngọt vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Đại Học Cần Thơ, 361 trang.

Ukenye, E.A., Taiwo, I.A., Anyanwu, P.E., 2019. Morphological and genetic variation in Tilapia guineensis in West African coastal waters : A mini review. Biotechnol. Reports. 24: e00362.