Ẩn dụ ý niệm về Con Người trong thơ Trần Đăng Khoa

Abstract

From the theory of conceptual metaphor, the article initially explores the thinking, culture, and conceptual system of people in Tran Dang Khoa's poetry. Through a survey of 190 poems in “Tran Dang Khoa's Poetry Collection”, the results showed that there were 146/190 poems containing conceptual metaphors about people, accounting for 76.8%, specifically: PEOPLE ARE ENTITIES - NATURAL PHENOMENA, PEOPLE ARE ANIMALS and PEOPLE ARE PLANTS. These metaphors are conventional and are also used in everyday language. The same mechanism for metaphorical thinking in Tran Dang Khoa's poetry is also present in most of the most common Vietnamese notions. These metaphors originate from the mutual effect of the poet in particular as well as the Vietnamese people in general with the outside world, which are the most basic experiences.

Tóm tắt

Từ lý thuyết ẩn dụ ý niệm, bài viết bước đầu tìm hiểu tư duy, văn hóa, hệ thống ý niệm về con người trong thơ Trần Đăng Khoa. Qua khảo sát 190 bài trong “Tuyển thơ Trần Đăng Khoa”, kết quả cho thấy có 146/190 bài chứa ẩn dụ ý niệm về con người, chiếm 76,8%, cụ thể: CON NGƯỜI LÀ THỰC THỂ - HIỆN TƯỢNG TỰ NHIÊN, CON NGƯỜI LÀ ĐỘNG VẬT và CON NGƯỜI LÀ THỰC VẬT. Những ẩn dụ này mang tính quy ước, cũng được sử dụng trong ngôn ngữ thường nhật. Cơ chế tương tự cho tư duy ẩn dụ trong thơ Trần Đăng Khoa cũng hiện diện trong hầu hết các ý niệm thông thường nhất của người Việt. Những ẩn dụ này bắt nguồn từ tác dụng tương hỗ của nhà thơ nói riêng cũng như người Việt nói chung với thế giới bên ngoài, là những kinh nghiệm cơ bản nhất.