Tác động của rủi ro dịch bệnh lên hiệu quả tài chính và các giải pháp ứng phó của người nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh ở tỉnh Bến Tre
Abstract
Disease is one of the most common and impactful risks for aquaculture farmers. A total number of 108 intensive white leg shrimp farmers in Ben Tre province were interviewed to evaluate the financial impact and adopted solutions to disease risk of shrimp farmers. Around 98% of farms reported multiple risks in production, of which disease accounts for 30.77%. White spots, hepatic disease and intestinal disease were reported the most. The disease reduced 279.01 million VND/ha/crop of profit. White spot caused the highest losses (546.33 million VND/ha/crop) and 26% of the households had profit losses. Disease arising in the first stage caused damage to 224.15 million VND/ha/crop. Reacted solutions to disease risk were divided into coping solutions (use of drugs, urgent harvest, destroying the crop, etc.) and preventive solutions (training on farming techniques, water monitoring, high quality and pathogen-free post larve, etc.). The coping solutions were chosen more frequently; the preventive solutions were assessed to be more effective. Therefore, farmers need provisions of high quality seeds and regular trainings to improve techniques in disease prevention and treatment.
Tóm tắt
Dịch bệnh là một trong những rủi ro phổ biến và tác động lớn đối với kinh tế người dân nuôi trồng thủy sản. Nghiên cứu tiến hành phỏng vấn 108 hộ nuôi tôm thẻ chân trắng ở tỉnh Bến Tre nhằm đánh giá tác động về mặt tài chính và các giải pháp ứng phó rủi ro dịch bệnh. Có 98% hộ nuôi gặp rủi ro trong sản xuất và dịch bệnh chiếm 30,77%. Đốm trắng, gan tụy và đường ruột là bệnh phổ biến nhất. Dịch bệnh làm giảm 279,01 triệu đồng/ha/vụ lợi nhuận. Đốm trắng gây thiệt hại cao nhất (546,33 triệu đồng/ha/vụ) và 26% số hộ thua lỗ. Bệnh phát sinh giai đoạn đầu gây thiệt hại đến 224,15 triệu đồng/ha/vụ. Các giải pháp ứng phó dịch bệnh bao gồm các giải pháp đối phó (sử dụng thuốc, thu hoạch gấp, bỏ vụ,…) và đề phòng (tập huấn kỹ thuật, theo dõi nguồn nước, chọn giống xét nghiệm,…). Các giải pháp đối phó được thực hiện thường xuyên hơn nhưng các phải pháp đề phòng có hiệu quả cao hơn. Do đó, người nuôi cần được cung cấp giống chất lượng và tập huấn nâng cao kỹ thuật trong phòng trị bệnh.
Article Details
Tài liệu tham khảo
Chanratchakool, P. & Phillips, M. J. (2002). Social and Economic impacts and management of shrimp disease among small-scale farmers in Thailand and Vietnam. In J. R. Arthur, ed. Primary aquatic healthcare in rural, small-scale, and aquaculture development. FAO Fish: Technical Paper, 406, 177 – 189.
Chi cục Thủy sản Bến Tre. (2020). Báo cáo thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019 và kế hoạch năm 2020 trong lĩnh vực Thủy sản. Báo cáo hàng năm gửi Sở Nông Nghiệp & Phát Triển Nông Thôn tỉnh Bến Tre.
Harwood, J. L. (1999). Managing risk in farming: concepts, research, and analysis, No. 774. Economic Research Service, US Department of Agriculture Press.
Kautsky, N., Rönnbäck, P., Tedengren, M., & Troell, M. (2000). Ecosystem perspectives on management of disease in shrimp pond farming. Aquaculture, 191(1-3), 145-161.
Khang, P. V. (2008). Challenges to Shrimp Production in the Bentre Province, Vietnam (master thesis). The University of Tromso.
Knight, H. F. (1964). Risk, uncertainty and profit. Dover Publications Inc. Press.
Li, K., Liu, L., Clausen, J. H., Lu, M. & Dalsgaard, A. (2016). Management measures to control diseases reported by tilapia (Oreochromis spp.) and whiteleg shrimp (Litopenaeus vannamei) farmers in Guangdong, China. Aquaculture, 457, 91-99. https://doi.org/10.1016/j.aquaculture.2016.02.008.
Morgan, A. G., Leech, L. N., Gloeckner W. Gene & Barrett, C. K. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates Press.
Nguyễn Quốc Nghi và Lê Thị Diệu Hiền. (2014). Rủi ro thị trường trong sản xuất nông nghiệp của nông hộ ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 33(2014), 38 – 44.
Nguyễn Thị Kim Quyên, Huỳnh Văn Hiền & Lê Thị Ngọc Anh. (2017). Tác động về mặt tài chính và dự đoán khả năng xuất hiện dịch bệnh của mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh ở tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí khoa học trường đại học Cần Thơ, 52, 103 – 112. http://dx.doi.org/10.22144/ctu.jvn.2017.130.
Nguyễn Thị Minh Thu & Trần Đình Thao. (2016). Tổng quan về quản lý rủi ro trong nông nghiệp: Vận dụng cho nuôi tôm ven biển. Tạp chí Kinh Tế và Phát Triển, 232, 77 – 84.
Nguyễn Tuấn Kiệt & Nguyễn Tấn Phát. (2019). Ứng phó của nông dân đối với rủi ro trong sản xuất nông nghiệp tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 55(Số CĐ Kinh Tế), 135-147. http://dx.doi.org/10.22144/ctu.jsi.2019.089.
Organization for Economic Cooperation and Development (OECD). (2009). Managing risk in Agriculture: A Holistic Approach. https://read.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/managing-risk-in-agriculture_9789264075313-en#page1.
Ponthanapanich, T., Anh, N. T. K. & Jolly, C. M. (2019). Risk management practices of small intensive shrimp farmers in the Mekong delta of Vietnam. FAO Fisheries and Aquaculture Circular No. 1194, FAO Press.
Prefer, I. (1956). Insurance and economic theory, Homeword III: Richard Di Irwin Press.
Quyen, N. T. K., Hien, H. V., Khoi, L. N. D., Yagi, N. & Karina Lerøy Riple, A. (2020). Quality management practices of intensive whiteleg shrimp (Litopenaeus vannamei) farming: A study of the Mekong Delta, Vietnam. Sustainability 2020, 12(11), 4520. https://doi.org/10.3390/su12114520
Thitamadee, S., Prachumwat, A., Srisala, J., Jaroenlak, P., Salachan, P. V., Sritunyalucksana, K. & Itsathitphaisarn, O. (2016). Review of current disease threats for cultivated penaeid shrimp in Asia. Aquaculture, 452, 69-87. https://doi.org/10.1016/j.aquaculture.2015.10.028.
Tổng cục Thống kê. (n.d). Số liệu thống kê nông-lâm-thủy sản. https://www.gso.gov.vn/px-web-2/?pxid=V0659&theme=N%C3%B4ng%2C%20l%C3%A2m%20nghi%E1%BB%87p%20v%C3%A0%20th%E1%BB%A7y%20s%E1%BA%A3n.
Turkmen, G., & Toksen, E. (2020). Biosecurity and Major Diseases in Shrimp Culture. Retrieved March 04, 2021 from (17) (PDF) Biosecurity and Major Diseases in Shrimp Culture (researchgate.net).
Yamane, T. (1967). Statistics, an introductory analysis (2nd ed.). New York: Harper and Row Press.