Trần Trung Giang * , Âu Văn Hóa , Trương Quốc Phú , Huỳnh Trường Giang Vũ Ngọc Út

* Tác giả liên hệ (trunggiang@ctu.edu.vn)

Abstract

The study is aimed to assess the nutrient contents of the natural water environment in striped catfish farming areas, An Giang province. Findings of the study would provide warnings and measures for appropriate water quality management toward the sustainabledevelopment of striped catfish farming and protection of water resources in the area. Samples were collected at 3 sites in the Hau river and 3 sites in water supply canals in the intensive striped catfish farming areas. The samples were collected 4 times a year including March, June, September, and December, 2019. The results showed that nutrient contents at the water supply canals were higher than those on the Hau river. During the dry season, the nutrient contents tended to be higher than in the rainy season, especially in water supply canals. The water quality of the natural water surrounding the intensive striped catfish farming areas was directly affected by fish ponds. Phosphate, total nitrogen and total phosphorus concentrations were high at the sites sampling. It is, therefore, necessary to monitor and apply appropriate treatments when using water for different purposes.

Keywords: An Giang, nutrient contents, striped catfish, water quality

Tóm tắt

Nghiên cứu nhằm đánh giá các hàm lượng dinh dưỡng trong môi trường nước tự nhiên tại các khu vực nuôi cá tra tại tỉnh An Giang. Kết quả nghiên cứu sẽ đưa ra những nhận định, cảnh báo để có biện pháp quản lý, xử lý phù hợp về chất lượng nước để hướng đến phát triển nghề nuôi cá tra bền vững của vùng và bảo vệ nguồn tài nguyên nước trong khu vực. Mẫu nước tầng mặt và mẫu bùn đáy đánh giá được thu tại 3 điểm ở sông Hậu và 3 điểm các kênh cấp tại các khu vực nuôi cá tra thâm canh của tỉnh. Thời gian thu mẫu được thực hiện 4 đợt trong năm. Kết quả cho thấy hàm lượng dinh dưỡng tại các điểm thu ở Kênh cấp nội đồng có giá trị cao hơn so với các điểm thu ở sông Hậu. Vào các đợt mùa khô, hàm lượng dinh dưỡng có xu hướng cao hơn so với mùa mưa, đặc biệt là các điểm thu ở kênh cấp nội đồng. Chất lượng nước tại các thủy vực tự nhiên xung quanh khu vực nuôi cá tra thâm canh chịu tác động trực tiếp từ hoạt động nuôi, trao đổi nguồn nước phục vụ nuôi cá. Các hàm lượng phosphate, tổng nitơ (TN) và tổng phốtpho (TP) trong nước có giá trị cao tại các điểm thu mẫu, cần có các biện pháp theo dõi,...

Từ khóa: An Giang, cá tra, chất lượng nước, hàm lượng dinh dưỡng

Article Details

Tài liệu tham khảo

Anh, P.K. & Giao, N.T. (2018). Groundwater Quality and Human Health Risk Assessment Related to Groundwater Consumption in an Giang Province. J Heavy Met Toxicity. Dis Vol.3 No.2:4. doi: 10.21767/2473-6457.10023.

APHA. (2012). Standard Methods for Examination of Water and Wastewater (22nd ed.). American Public Health Association, Washington DC.

APHA, AWWA, WEF. (1995). Standard methods for the examination of water and wastewater (19th ed.). American Public Health Association, Washington DC.

Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi Trường. (2000). TCVN  6662:2000, ISO10260:1992. Chất lượng nước – Đo thông số sinh hóa – Phương pháp đo phổ xác định nồng độ Chlorophyll-a.

Bộ Tài nguyên và Môi trường. (2011). QCVN 38:2011/BTNMT. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt bảo vệ đời sống thủy sinh.

Bộ Tài nguyên và Môi trường. (2014). QCVN  02-20:2014/BNNPTNT. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cơ sở nuôi cá Tra (Pangasianodon hypophthalmus Sauvage, 1878) trong ao.

Bộ Tài nguyên và Môi trường. (2015). QCVN 08-MT: 2015/BTNMT. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt.

Bộ Thủy sản. (2014). Tiêu chuẩn ngành số 28 TCN213:2004. Quy trình kỹ thuật nuôi thâm canh cá Tra.

Boyd, C.E. (1998). Water quality for pond aquaculture. Research and development series. No.43.

Boyd, C.E. & Tucker, C.S. (1998). Pond Aquaculture Water Quality Management. Boston, Kluwer Academic, London, ISBN-10: 0412071819.

Boyd, C.E. & Green, B.W. (2002). Water quality monitoring in shrimp farming areas: an example from Honduras, Shrimp Farming and the Environment. Report prepared under the World Bank, NACA, WWF and FAO Consortium Program on Shrimp Farming and the Environment, Auburn, USA.

Cao Văn Thích. (2008). Biến đổi chất lượng nước và tích lũy vật chất dinh dưỡng trong ao nuôi cá tra thâm canh (Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Nuôi trồng thủy sản). Trường Đại học Cần Thơ.

Chi cục Thủy sản Cần Thơ. (2020). Báo cáo Tổng kết quan trắc môi trường phục vụ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn thành phố Cần Thơ giai đoạn 2016-2020. Chi cục Thủy sản Cần Thơ.

Hội Khoa học Đất Việt Nam. (2000). Đất Việt Nam. Nhà xuất bản Nông nghiệp.

Le Anh Tuan, Huynh Vuong Thu Minh, Dinh Diep Anh Tuan & Nguyen Thi Phuong Thao. (2015). Baseline Study for Community Based Water Management Project; Mekong Water Governance Program Vietnam. Hanoi, Vietnam. https://www.researchgate.net/publication/281462603

Lê Bảo Ngọc. (2004). Đánh giá chất lượng môi trường ao nuôi cá tra thâm canh ở Tân Lộc, Thốt Nốt, Cần Thơ (Luận văn Cao học ngành Khoa học môi trường). Trường Đại học Cần Thơ.

Lê Hoàng Nam, Nguyễn Văn Bé & Nguyễn Võ Châu Ngân. (2017). Khảo sát chất lượng nước ao nuôi cá tra công nghiệp phục vụ quản lý chất lượng ao nuôi. Tạp chí Khoa học Đại học Thủ Dầu Một, 4(35), 46-58.

Ly, N.H.T. & Giao, N.T. (2018). Surface water quality in canals in An Giang Province, Viet Nam, from 2009 to 2016. Journal of Vietnamese Environment, 10(2), 113–119. DOI: 10.13141/jve.vol10.no2.pp113-119

Minh, H.V.T., Kurasaki, M., Ty, V.T., Tran, D.Q., Le, K.N., Avtar, R., Rahman, M. & Osaki, M. (2019). Effects of Multi-Dike Protection Systems on Surface Water Quality in the Vietnamese Mekong Delta. Water, 11(1010), 1-23.

Nguyễn Hữu Lộc. (2009). Sự biến đổi chất lượng trong hệ thống nuôi cá Tra (Pangasianodon hypopthalmus) thâm canh  ở các quy mô khác nhau (Luận văn tốt nghiệp Cao học Ngành Nuôi trồng thủy sản). Trường Đại học Cần Thơ.

Nguyễn Nhứt, Lê Ngọc Hạnh & Nguyễn Văn Hảo. (2013). Ước tính phát thải của ao nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) thâm canh ở đồng bằng sông Cửu Long. Tạp Chí Nghề Cá Sông Cửu Long, 1, 20-29.

Nguyễn Phú Hòa. (2012). Chất lượng môi trường nước trong nuôi trồng thủy sản. Nhà xuất bản Nông Nghiệp.

Nguyen Thanh Giao. (2019). Surface water quality in the canals influenced by agricultural activities in An Giang province. Journal of Science on Natural Resources and Environment, 21, 73-82.

Nguyen Thanh Giao. (2020). Evaluating surface water quality and testing frequency in Tien and Hau rivers, An Giang province, using 10-year monitoring data. Journal of Tra Vinh university, 37, 78-88. DOI:10.35382/18594816.1.37.2020.379 

Huỳnh Thị Tú, Trần Văn Nhì, Trần Văn Bùi, Trần Thị Thanh Hiền & Nguyễn Thanh Phương. (2006). Tình hình nuôi và sử dụng thức ăn cho cá tra nuôi ao và nuôi bè ở An Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 1, 152-157.

Nguyễn Thị Kim Liên, Lâm Quang Huy, Dương Thị Hoàng Oanh, Trương Quốc Phú & Vũ Ngọc Út. (2016). Chất lượng nước trên sông chính và sông nhánh thuộc tuyến sông Hậu. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, Phần A: Khoa học Tự nhiên, Công nghệ và Môi trường, 43, 68-79.

Campbell, I. C. (2009). The Mekong: Biophysical environment of an international river basin. In Ongley, E.D. (Eds), Water Quality of the Lower Mekong River. (297-320). ScienceDirect. https://www.sciencedirect.com/book/9780123740267/the-mekong

Patz, J. A., Diarmid, C.L., Tracey, H. & Jonathan, A. F. (2005). Impact of regional climate change on human health. Nature, 438, 310–317.

Phạm Lê Mỹ Duyên, Phạm Văn Toàn, Văn Phạm Đăng Trí & Nguyễn Hữu Chiếm. (2015). Chất lượng nước mặt và khả năng tự làm sạch của hệ thống kênh trong vùng đê bao khép kín ở thị trấn Mỹ Luông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 39, 97-104.

Phạm Quốc Nguyên & Lê Hồng Y. (2011). Nghiên cứu động thái đạm vô cơ trong ao và độc tính của tổng đạm amon lên cá tra (Pangasianodon hypoththalmus) cỡ giống. Đề tài Khoa học Công nghệ cấp cơ sở, Trường Đại học Cần Thơ, Cần Thơ.

Phạm Quốc Nguyên, Nguyễn Thị Ngọc Yến, Trương Quốc Phú, Nguyễn Văn Công. (2015). Ảnh hưởng của tổng đạm amôn lên sinh trưởng cá tra (Pangasianodon hypophthalmus). Tạp chí Khoa học Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, 5(70), 168-180.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang. (2021, tháng 3, 15). Sản lượng cá tra tăng nhẹ. https://baoangiang.com.vn/san-luong-ca-tra-tang-nhe-a298640.html

Tăng Đức Thắng & Tô Quang Toản. (2016). Tác động của biến đổi khí hậu, phát triển thượng nguồn, phát triển nội tại tới đồng bằng sông Cửu Long, thách thức và giải pháp ứng phó. Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên.

Thái Thị Nguyên. (2013). Biến động chất lượng nước trên sông Hậu (Luận văn tốt nghiệp Cao học ngành Nuôi trồng thủy sản). Trường Đại học Cần Thơ.

Thu, T.A., Tinh, T.K. & Minh, V.Q. (2011). Investigating sources of arsenic contamination in groundwater in An Phu district. Can Tho University Journal of Science, 17a, 118–123.

Tô Quang Toản. (2016).  Báo cáo tổng hợp kết quả KH&CN: Nghiên cứu đánh giá tác động của các bậc thang thủy điện trên dòng chính hạ lưu sông Mê Kông đến dòng chảy, môi trường, kinh tế xã hội vùng đồng bằng sông Cửu Long và đề xuất giải pháp giảm thiểu bất lợi. Đề tài cấp nhà nước - KC08.13/11-15.

Trần Thị Thanh Thủy & Đặng Thị Thúy Hạt. (2017). Nghiên cứu ảnh hưởng của một số ion đến việc xác định hàm lượng Photphate trong nước tự nhiên. Tạp chí Quản lý Tài nguyên rừng và Môi Trường, 20, 101-108.

Trần Trung Giang, Aina Ayotunde Oluwadamilare, Âu Văn Hóa, Huỳnh Trường Giang, Trương Quốc Phú, Minoru Wada & Vũ Ngọc Út. (2020). Đánh giá chất lượng nước trong khu vực nuôi tôm tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 56(Số chuyên đề: Thủy sản)(1), 112-120. https://doi:10.22144/ctu.jsi.2020.013 

Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật Tài nguyên – Môi trường An Giang. (2018). Báo cáo kết quả quan trắc môi trường tỉnh An Giang – Đợt tháng 6 năm 2018. Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật Tài nguyên – Môi trường An Giang.

Trương Quốc Phú, Trần Kim Tính & Huỳnh Trường Giang. (2012). Khả năng sử dụng bùn thải ao nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) thâm canh cho canh tác lúa. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 24a, 135-143. 

Võ Nam Sơn, Nguyễn Dương Anh, Phan Thanh Lâm, Lý Văn Khánh, Trần Ngọc Hải & Nguyễn Thanh Phương. (2015). Khảo sát thành phần dinh dưỡng và lợi ích sử dụng bùn đáy ao nuôi cá tra trong nông nghiệp tại đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Phần B: Nông nghiệp, Thủy sản và Công nghệ Sinh học, 38, 116-123.

Vũ Ngọc Út, Nguyễn Bạch Loan, Huỳnh Trường Giang, Dương Thị Hoàng Oanh, Nguyễn Thị Kim Liên, Nguyễn Bá Quốc, Nguyễn Văn Ngoan, Âu Văn Hóa & Phan Thị Cẩm Tú. (2013). Nghiên cứu biện pháp hạn chế sự phát triển của vẹm vàng Limnoperna fortunei sống bám trên ốc gạo (Cipangopaludina lecithoides) trên địa bàn huyện Chợ Lách, Bến Tre. Báo cáo tổng kết đề tài cấp Bộ.