Nguyễn Thị Ngọc Trân * , Nguyễn Thanh Lăm , Huỳnh Bảo Anh Quân , Trần Đắc Định Dương Thúy Yên

* Tác giả liên hệ (ntntran@ctu.edu.vn)

Abstract

U Minh National Parks, which comprises of U Minh Thuong (UMT, Kien Giang province) and U Minh Ha (UMH, Ca Mau province) with the typical Melaleuca forest ecosystem submerged in aluminum soil is a habitat for many freshwater fish species. This study was aimed to identify fish composition distributed in areas around UMT and UMH National Parks. After the sampling period (09/2017 to 08/2019), 54 fish species were found belonging to 40 genera, 23 families and 10 orders in UMT, and 31 fish species belong to 22 genera, 13 families and 6 orders in UMH. Ooders Cypriniformes and Perciformes show high numbers of species in both two areas. Nevertheless, fish in UMT area is more abundant and diverse. Particularly, there were 4 orders, 10 families and 20 genera only appearing in UMT such as Cyclocheilichthys apogon, Clupeichthys aesarnensis, Macrognathus circumcinctus, Parambassis wolffii,… Conversely, two fish species including Amblypharyngodon chulabhornae and Parambassis siamensis were found only in UMH. Differences in fish composition can be explained by levels of water exchange inside and outside of National Park and degrees of alum intrusion in water in these two study areas.
Keywords: Fish composition, species diversity, U Minh Ha, U Minh Thuong

Tóm tắt

Vườn Quốc Gia U Minh gồm khu vực VQG U Minh Thượng (UMT, Kiên Giang) và U Minh Hạ (UMH, Cà Mau) với hệ sinh thái đặc biệt của rừng tràm úng phèn là nơi cư trú của nhiều loài cá nước ngọt. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thành phần loài cá phân bố ở khu vực xung quanh hay còn gọi là vùng đệm UMT và UMH. Sau thời gian thu mẫu (từ 09/2017 đến 08/2019), kết quả đã ghi nhận được 54 loài cá thuộc 40 giống, 23 họ và 10 bộ phân bố ở khu vực UMT và 31 loài cá thuộc 22 giống, 13 họ và 6 bộ phân bố ở UMH. Cả hai khu vực đều có thể hiện sự đa dạng về số loài trong bộ cá chép (Cypriniformes) và bộ cá vược (Perciformes). Tuy nhiên, khu vực UMT có sự phong phú và đa dạng hơn về số lượng và thành phần loài cá so với khu vực UMH, cụ thể là có 4 bộ, 10 họ và 20 giống cá chỉ xuất hiện ở khu vực UMT với đại diện các loài cá như cá ba kì đỏ, cá cơm, cá chạch khoang, cá sơn bầu,… Ngược lại, hai loài cá tráo và cá sơn xiêm chỉ xuất hiện ở UMH nhưng không thu được ở UMT. Sự khác biệt trên có thể do sự khác nhau về trao đổi nước ngọt giữa khu vực trong và ngoài vườn quốc gia cũng như mức độ nhiễm phèn ở cả hai khu vực
nghiên cứu.
Từ khóa: Đa dạng loài, thành phần loài cá, U Minh Hạ, U Minh Thượng

Article Details

Tài liệu tham khảo

Bùi Hữu Mạnh, 2011. Danh mục các loài cá nước ngọt Vườn Quốc Gia U Minh Thượng. Wild Life At Risk, 2 trang.

Đặng Nguyên Anh, Irene Leonardelli, Ana Alicia Dipierri, 2016. Đánh giá bằng chứng: di cư, môi trường và biến đổi khí hậu. Tổ chức Di cư Quốc tế, 98 trang.

Froese, R., Pauly, D., 2019. Fishbase - World Wide Web Electron. Publ, accessed on 20 September 2019.

Lâm Quang Thái, 2015. Giới thiệu Vườn Quốc gia U Minh Hạ. UBND Tỉnh Cà Mau, Vườn Quốc Gia U Minh Hạ, truy cập ngày 26/09/2019. Địa chỉ http://vuonqgumh.camau.gov.vn.

Mai Viết Văn, 2019. Thành Phần Loài Cá, Tôm Phân Bố Vùng Dự Án Thủy Lợi Ô Môn - Xà No. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 55: 51–60.

Lê Kim Ngọc, Sơn Ngọc Huyền, Nguyễn Thị Ngọc Huệ, và ctv. 2018. Thành phần loài cá ở lưu vực sông Hậu thuộc địa phận tỉnh Hậu Giang. Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội: Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 34: 90–104.

Rahel, F.J., Magnuson, J.J., 1983. Low pH and the Absence of Fish Species in Naturally Acidic Wisconsin Lakes: Inferences for Cultural Acidification. Can. J. Fish. Aquat. Sci. 40: 3–9.

Rainboth, W.J., 1996. Fishes Of The Cambodian Mekong, FAO, 310 pages.

Trần Nguyễn Hải, Nguyễn Mỹ Hoa, Võ Thị Gương, 2013. Khảo sát đặc tính hóa học môi trường nước ở vùngngoại biên và vùng lõi Vườn Quốc Gia U Minh Hạ-Cà Mau. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 26: 105–112.

Tran, D.D., Shibukawa, K., Nguyen, T.P., et al. 2013. Fishes of the Mekong Delta, Vietnam. Can Tho University Publishing House, Can Tho, 178 pages.

Trương Thủ Khoa, Trần Thị Thu Hương, 1993. Định Loại Cá Nước Ngọt Vùng Đồng Bằng SôngCửu Long. Trường Đại học Cần Thơ, 361 trang.

Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Việt, 2004a. Vườn Quốc Gia U Minh Thượng, in: Sách Thông Tin về Các Khu Bảo vệ Hiện Có và Đề Xuất ở Việt Nam.

Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Việt, 2004b. Khu Bảo tồn thiên nhiên Vồ Dơi, in: Sách Thông Tin về Các Khu Bảo vệ Hiện Có và Đề Xuất ở Việt Nam.

Vietnam Forestry, 2019. Rừng U Minh là một khu rừng được xếp vào loại quý hiếm trên thế giới. Kiến thức về rừng U Minh Hạ và rừng U Minh Thượng. truy cập ngày 01/10/2019. Địa chỉ https://vietnamforestry.org.vn

WWF Việt Nam, 2015. WWF Việt Nam 20 năm và những thành tựu nổi bật. World Wild Fund Viet Nam, 46 trang.