Lê Đào Nhật Tân * , Trần Văn Triển , Phạm Thanh Vũ , Văn Phạm Đăng Trí , Trần Thị Lệ Hằng Võ Thị Phương Linh

* Tác giả liên hệ (ldntan@nomail.com)

Abstract

The aim of study was to evaluate adaptive capacity to annual floods (in the present and future context) by local residents at a full-dyke system area of the Mekong Delta, the case study of Cho Moi district, An Giang province. Household interviews (local farmers and officials) and descriptive statistics were applied to evaluate the farmers and government’s strategies to flood. The results showed that existing the full-dyke systems and other irrigation constructions leaded to the ignorance of local residents about flood and flood hazards; therefore, the prepareration of local residents for flood events was limited. In short, the majority of farmers believed that the full-dyke system can mitigate negative flood impacts, so local residents have little concerns about the flood progress and adaptation.
Keywords: Adaptive ability, Cho Moi, flood, full-dyke system

Tóm tắt

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá khả năng thích nghi với lũ (trong bối cảnh hiện tại và tương lai) của người dân vùng đê bao khép kín tại vùng ngập lũ Đồng bằng sông Cửu Long, trường hợp nghiên cứu tại huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp (nông hộ và cán bộ địa phương) và thống kê mô tả được thực hiện nhằm đánh giá khả năng thích nghi của người dân và địa phương trong bối cảnh giả định rủi ro tương lai sẽ có lũ (giả định lũ trong tương lai gây vỡ đê). Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, hiện nay, việc đê bao khép kín cùng với sự hoàn thiện dần của các công trình thủy lợi kiểm soát lũ đã dần dần làm mất đi khả năng thích nghi hay các hành động chuẩn bị thích nghi với lũ của địa phương. Người dân tin tưởng rằng, đê bao khép kín sẽ kiểm soát được lũ, trong tương lai lũ sẽ không gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của họ; vì thế người dân ngày càng ít quan tâm hơn về diễn biến lũ và cũng như các cách thích nghi khác (như việc chuẩn bị kê lại nhà cửa, nâng nền, không trồng lúa trong mùa lũ).
Từ khóa: Đê bao khép kín, huyện Chợ Mới, khả năng thích nghi, lũ

Article Details

Tài liệu tham khảo

Cấn Thu Văn và Nguyễn Thanh Sơn, 2016. Nghiên cứu mô phỏng thủy văn, thủy lực vùng Đồng bằng sông Cửu Long để đánh giá ảnh hưởng của hệ thống đê bao đến sự thay đổi dòng chảy mặt vùng Đồng Tháp Mười. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường. Tập 32. Số 3S (2016): 256-263.

Lê Anh Tuấn, Huỳnh Vương Thu Minh, Đinh Diệp Anh Tuấn và Nguyễn Thị Phương Thảo, 2015. Nghiên cứu cơ sở cho Dự án Quản lý nước dựa vào cộng đồng (CWMPs). OXFAM - DRAGON - WARECOD, Dự án Inclusion/ Chương trình Quản lý Nước Mekong, Việt Nam. Báo cáo kỹ thuật. 60 trang.

Nguyễn Văn Sánh, 2009. An ninh lương thực quốc gia: nhìn từ khía cạnh nông dân trồng lúa và giải pháp liên kết vùng và tham gia "4 nhà" tại vùng ĐBSCL. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Số 12: 171-181.

Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Thị Ngọc Dung, 2014. Yếu tố ảnh hưởng đến sinh kế và giải pháp sinh kế bền vững cho người dân vùng lũ tỉnh An Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Phần D: Khoa học Chính trị, Kinh tế và Pháp luật: 31 (2014): 39-45.

Nguyễn Xuân Thịnh, Trương Thanh Tân, Trần Thị Lệ Hằng và Văn Phạm Đăng Trí, 2016. Đánh giá tổng hợp hiệu quả dự án kiểm soát lũ Đồng bằng sông Cửu Long - Điểm nghiên cứu Nam Vàm Nao. Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam. Số 5(66)/2016: 95-102.

Phạm Thị Huyền Trang và Trương Văn Tuấn, 2016. Lũ lụt ở Đồng bằng sông Cửu Long: Nguyên nhân và giải pháp. Tạp chí Khoa học Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh. Số 3(81): 158-169.

Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, 2015. Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2015.

Tăng Đức Thắng và Tô Quang Toản, 2016. Tác động của biến đổi khí hậu, phát triển thượng nguồn, phát triển nội tại tới Đồng bằng sông Cửu Long, thách thức và giải pháp ứng phó. Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2016. ISBN : 978-604-82-1980-2.

Tô Quang Toản và Tăng Đức Thắng, 2013. Nghiên cứu đánh giá thay đổi thủy văn dòng chảy về châu thổ Mê Kông qua chuỗi số liệu lịch sử từ năm 1924 đến nay. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi. Số 19: 13-19.

Võ Hồng Tú, Nguyễn Duy Cần, Nguyễn Thùy Trang và Lê Văn An, 2012. Tính tổn thương sinh kế nông hộ bị ảnh hưởng lũ tại tỉnh An Giang và các giải pháp ứng phó. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Số 22b:294-303.