Ảnh hưởng của mật độ và thức ăn trong ương cá chành dục (Channa gachua Hamilton, 1822) giai đoạn cá bột
,
và
Article Sidebar
Full Text: 
PDF
Abstract
Tóm tắt
Article Details
Tài liệu tham khảo
Thí nghiệm ương cá chành dục mật độ 5 con/L (kết quả tốt nhất từ thí nghiệm 1) với 3 nghiệm thức thức ăn (Bảng 1), mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần. Thí nghiệm được thực hiện trong thùng xốp (40 cm x 60 cm x 40 cm), thể tích nước ương 20 L, ương trong thời gian 28 ngày. Tổng số lượng cá bộtthí nghiệm là 900 con được cho sinh sản tại Trường Cao đẳng
Bảng 1: Cách bố trí thí nghiệm
TACN: thức ăncông nghiệp
Chăm sóc và quản lý
Moina mua về rửa sạch, cân lượng cho ăn. Tất cả nghiệm thức ươngcho cá ăn Moina trong 7 ngày đầu. Từ ngày thứ 8-10, bắt đầu bốtrí thứcăn theo nghiệm thức thức ăn với tỷ lệ mỗi loại thức ăn được trình bày ở Bảng 1.
Trong thời gian thí nghiệm, cá được cho ăn theo nhu cầu và cho ăn 4 lần/ngày (8, 10, 16 và 18 giờ). Hàng ngày, quan sát hoạt động của cá, lượng ăn và lượng mùn bãhữu cơ để rút cặn.
Các chỉ tiêu môi trường
Nhiệt độ được đo hàng ngày, oxyvà pHđược đo định kỳ 3 ngày/lần vào lúc lúc 7 và 16 giờ.Nhiệt độ và pH được đo bằng máy HI 8314; oxy hòa tan đo bằng máy HANNA 98172.
Tỉ lệ sống (%)= 100 x (số cácòn lại khi kết thúc thí nghiệm/số cá thảban đầu)
Các chỉ tiêu tăng trưởng
Mẫu cáđược thungẫu nhiên hàng tuần với số lượng 60 con cá/mỗi nghiệm thức (cho cả 3 lần lặp lại) để đo chiều dài (mm), cânkhối lượng (mg), ghi nhận sốcá chết và sự phân đàn của cá lúc kết thúc thí nghiệm.
Tăng trưởng chiều dài (lengthgain, LG):
LG (mm)= Lc-Lđ
Tăng trưởng khối lượng (weightgain, WG):
WG (mg)= Wc-Wđ
Tăng trưởng tuyệt đối theo chiều dài (daily length gain, DLG):
DLG (mm/ngày)= (Lc-Lđ)/t
Tăng trưởng tuyệt đối theo khối lượng (daily weight gain, DWG):
DWG (mg/ngày)= (Wc-Wđ)/t
Tăng trưởng tương đối theo chiều dài:
SGRL(%/ngày)= 100 x [Ln(Lc)-Ln(Lđ)]/t
Tăng trưởng tương đối theo khối lượng:
SGRW(%/ngày)= 100 x [Ln(Wc)-Ln(Wđ)]/t
Hệ số phân hóa sinh trưởng theo chiều dài và khối lượng (%), CV (coefficient variation)
CV = (Độ lệch chuẩn/giá trị trung bình) x 100
Trong đó:Wc: Khối lượng cuối(mg),
Wđ: Khối lượng đầu(mg),
Lc: Chiều dài cuối (mm),
Lđ: Chiều dài đầu (mm), t: Thời gian thí nghiệm (ngày)
Các yếu tố môi trường trong quá trình ương
Trong suốt thời gian thí nghiệm, nhiệt độ trung bình dao động 27,4-30,9 oC, pH trung bình dao động 7,1-7,7 và oxytrung bình dao động3,2-3,7 mg/L ở các nghiệm thức của thí nghiệm không biến động nhiều và sự chênh lệch giữa sángvà chiềuvẫn nằm khoảng giới hạn thích hợp cho sự phát triển của đa số các loài cá nhiệt đới (Bảng 2).Theo Boyd(1990), nhiệt độ thích hợp cho sự tăng trưởng của cá vùngnhiệt đới từ 25-32 oC và pH thích hợp cho cá nói chung từ 6-9.
Bảng 2: Nhiệt độ, pH và oxy trong quá trình ương
NT1-1: mật độ ương 3 con/L, NT1-2: mật độ ương 5 con/L, NT1-3: mật độ ương 7 con/L
Tỷ lệ sống và sự tăng trưởng của cá chành dục ở các mật độ ương khác nhau
Tỷ lệ sống của cá chành dục sau 4 tuần ươngở các nghiệm thức mật độ ương, dao động (75,33%-85,33%) (Bảng 3). Tỷ lệ sống của cá đạtcao nhất ở nghiệm thức mật độ 5 con/L (85,33%) nhưng khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05) so với các nghiệm thức mật độ ương còn lại. Kết quả thu được về tỷ lệ sống của cá chành dục trong nghiên cứu có sự tươngđồng với kết quả nghiên cứu của Mollah et al.(2009) trên cá lóc C. striatusở Bangladesh ươngvới 3 mật độ 2 con/L, 4 con/L và 6 con/L. Tỷ lệ sống của cá sau 21 ngày thí nghiệm dao động trong khoảng 71,33%-80%, cao nhất ở nghiệm thức mật độ ương 2 con/L. Như vậy, có thể thấy, mật độ ương thích hợp cho cá đạt tỷ lệ sống caoở những loài khác nhau thì khác nhau.
Bảng 3: Tỷ lệ sống và sự phân đàn của cá chành dục sau 28 ngày ương
Các giá trị trong cùng 1 cộtcó chữ cái giống nhau thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05); NT1-1: mật độ ương 3 con/L; NT1-2: mật độ ương 5 con/L; NT1-3: mật độ ương 7 con/L
Bảng 3 cũng cho thấy hệ số phân hóa sinh trưởng theo khối lượng cá ở 3 nghiệm thức mật độ ương dao động trong khoảng (23,42 – 29,18 % và khác biệt không có ý nghĩa (p>0,05). Tuy nhiên,hệ số phân hóa sinh trưởng theo chiều dài thấp nhất ở nghiệm thức mật độ 5 con/L và khác biệt ở mức p<0,05 so với nghiệm thức mật độ 7 con/L. Điều này cho thấy cá bột ương mật độ 5 con/L phát triển đồng đều hơn so với các mật độ ương còn lại. Cũng tương tự như các loài cá lóc trong họ Channidae, cá bột chành dục có tập tính bầy đàn, cá sẽ tăng trưởng kém khi ương thưa hoặc quá dày. Trong nghiên cứu này, mật độ 5 con/L phù hợp cho sự sinh trưởngcủa cá.
Sau 28 ngày ương, sự tăng trưởng về khối lượng và chiều dài của cá được ghi nhận ở Bảng 4. Kết quả Bảng 4 cho thấysự tăng trưởng về chiều dài và khối lượng của cá ở các nghiệm thức mật độ ương khác biệt không ý nghĩa (p>0,05), trong đó nghiệm thức 7 con/L cácó sự tăng trưởng tuyệt đối, tương đối về chiều dài và khối lượng cao hơn so với 2 nghiệm thức mật độ ương còn lại, tuy nhiên sự khác biệt này không có ý nghĩa (p>0,05).
Bảng 4: Sự tăng trưởng của cá chành dục sau 28 ngày ương
Các giá trị trong cùng 1 hàngcó chữ cái giống nhau thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05); NT1-1: mật ương độ 3 con/L; NT1-2: mật độ ương 5 con/L; NT1-3: mật độ ương 7 con/L
Trong quá trình ương cá bột, việc bố trí một mật độ ương phù hợp sẽ có vai trò rất quan trọng để đảm bảo tỷ lệ sống và tốc độ tăng trưởng tối đa của đàn cá. Đặc biệt điều này có ảnh hưởng quan trọng trong ương các loài cá thuộc họ cá lóc Channidae, vì đây là loài cá dữ, ăn động vật, và có tập tính ăn lẫn nhau. Do đó, bố trí với một mậtđộ phù hợp sẽ hạn chế sự ăn lẫn nhau của cá bột, giúp gia tăng tỷ lệ sống của đàn cá ương(Rahman et al., 2005).
Tương tự, theo Bùi Minh Tâm vàctv.(2008), mật độ ương có ảnh hưởng lêntăng trưởng và tỷ lệ sống của cá lóc bông (C. micropeltes) trong giai đoạn cá bột lên cá hương. Ở các mật độ 600, 900 và 1200 con/m2trong các bểxi măng, cá được cho ăn Moina và thức ăn chế biến. Kết quả nghiên cứu đã ghi nhận, tốc độ tăng trưởng về khối lượng và tỉ lệ sống ở 3 mật độ khác biệt khôngcó ý nghĩa thống kê (p>0,05) và tác giả kết luận có thể ương cá lóc bông ở mật độ 1200 con/m2(tỉ lệ sống là 62,2%) hiệu quả hơn 2 mật độ 600 con/m2 và 900 con/m2.
Tóm lại, từ kết quả các chỉ tiêu thu được trong suốt quá trình ương cho thấy có thể ương cá chành dục ở mật độ 5 – 7 con/L cho hiệu quả ương tốt hơn về tăng trưởng (chiều dài và khối lượng) và tỷ lệ sống.
Các yếu tố môi trường trong thời gian ương
Các yếu tố nhiệt độ, pH và oxy trong quá trình thí nghiệm ương được ghi nhận ở Bảng 5 cho thấy nhiệt độ dao động từ 27,4-30,9 oC, chênh lệch nhiệt độ buổi sáng hay buổi chiều giữacác nghiệm thức đều thấp; pH dao động từ 7,4-7,9 do nước sử dụng trong thời gian ương là nước máy được để lắng 24 h và lượng chất cặntrong hệ thống ương được kiểm soát chặt chẽ nên pH biến động thấp; oxy dao động từ 3,4-3,7 mg/L. Nhìn chung, các yếu tố môi trường nhiệt độ, pH, oxy daođộng trong khoảng giới hạn thích hợp cho sự sinh trưởng của cá.
Bảng 5: Nhiệt độ, pH và oxy trong quá trình ương
NT2-1:Moina_trùn chỉ, NT2-1: Moina_tép sông, NT2-3: Moina_TACN
Tỷ lệ sống và sự tăng trưởng của cá sau 4 tuần ương
Trong quá trình ương cá bột, việc lựa chọn thức ăn phù hợp sẽ đóng vai tròrất quantrọng để đảm bảo tỷ lệ sống và tốc độ tăng trưởng tối đa của đàn cá. Đặc biệt, điều này có ảnh hưởng quan trọng hơn ở trường hợp ương các loài cá thuộc họ cá lóc Channidae, vì đây là loài cá dữ, ăn động vật, và có tập tính ăn lẫn nhau. Do đó, cung cấp thức ăn phù hợp nhất với từng loài sẽ hạn chế sự ăn lẫn nhau của cá bột, giúp gia tăng tỷ lệ sống của đàn cá ương, mặt khác còn giúp đảm bảo môi trường nướcsạch, hạn chế dịch bệnh xảy ra trong quá trình ương (War et al., 2011; Paray et al., 2015).
Bảng 6: Tỷ lệ sống và sự phân đàn của cá chành dục sau 28 ngày ương
Các số liệu trong cùng một cột có chữ cái giống nhau thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05). NT2-1:Moina_trùn chỉ, NT2-2: Moina_tép sông, NT2-3: Moina_TACN
Kết quả Bảng 6 cho thấy tỷ lệ sống của cá sau 28 ngày ương ở các nghiệm thức dao động từ 87,33%-92,67% (cao nhất là nghiệm thức thức ăn trùn chỉ) và không có sự khác biệt thống kê (p>0,05). Hệ số phân hóa sinh trưởng cho thấy có sự khác biệt ở mức (p<0,05) về chiều dài của cá ăn trùn chỉ với chiều dài của cá ở hai nghiệm thức thức ăn còn lại. Tuy nhiên, hệ số phân hóa sinh trưởng theo khối lượng cá giữacác nghiệm thức khác biệt không ý nghĩa (p>0,05).
Tỷ lệ sống của cá chành dục trong nghiên cứu cũng tương đồng với kết quả nghiên cứu của Muntaziana et al.(2013) trên cá lóc C. striatusở Malaysia. Thí nghiệm ương cá lóc C. striatusvới 3 loại thức ăn (trùn chỉ, cá tạpvà ruốc Acetes) trong bể kính, thời gian ương là 25 ngày. Kết quả tỷ lệ sống của cá đạt caodao động 93,33%-98,67% và khác biệt không có ý nghĩa (p>0,05) giữa các nghiệm thức thức ăn, trong đó nghiệm thức thức ăn trùn chỉ cho tỷ lệ sống cao nhất (98,67%).
Bảng 7: Sự tăng trưởng của cá chành dục sau 28 ngày ương
Các số liệu trong cùng một hàng có chữ cái giống nhau thể hiện sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05). NT3-1:Moina_trùn chỉ, NT3-2: Moina_tép sông, NT3-3: Moina_TACN
Sự tăng trưởng của cá về chiều dài và khối lượng ở 3 nghiệm thức thức ăn được ghi nhận ở Bảng 7. Sau 28 ngày ương, chiều dài cuối và khối lượng cuối trung bình của cá ở nghiệm thức thức ăn 100% trùn chỉ đạt cao nhất có ý nghĩa thống kê (p<0,05), lần lượt là 44,16 mm và 800,33 mg. Sự tăng trưởng tuyệt đối, tương đối về chiều dài và khối lượng của cá ở nghiệm thức thức ăn trùn chỉ luôncao hơn so với 2 nghiệm thức thức ăn còn lại và khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05).
Sarowar et al. (2010) đánh giá sự tăng trưởng của cá lóc C. striatusở Bangladesh được cho ăn với 3 nghiệm thức thức ăn (cá bột mètrắng, thức ăn viên và trùn chỉ) với khối lượng và chiều dài cơ thể ban đầu là 37,5 mm và 392,2 mg. Kết quả sau 28 ngày ương, chiều dài và khối lượng trung bình của cá đạt được đạt cao nhất ở nghiệm thức thức ăn trùn, lần lượt là 82 mm và 4.439 mg.
War et al. (2011) ghi nhận sự ảnh hưởng tương tự trên loài cá lóc C. striatus. Ấu trùng cá lóc C. striatusđược cho ăn với các loại thức ăn là Cladocera (gồm: Ceriodaphnia cornuta, Moina micruravà Daphnia carinata) và ấu trùng Artemia. Kết quả sau 4 tuần ương nuôicho thấy ấu trùng cá lóc được cho ăn Cladocera có mức tăng trưởng khối lượng cao nhất, dao động khoảng 12,88 đến 11,90 mg và tỷ lệ sống từ 83-86%, trong khi đó, nghiệm thức thức ăn ấu trùng Artemia cácó tỷ lệ sống khoảng78%. Ngoài ra, nghiệm thức cho ăn bằng Cladocera còn giúp giảm đáng kể tỷ lệ cá con ăn lẫn nhau, với tỷ lệ ăn lẫn nhau khoảng 5-10%. Trong khi đó, tỷ lệ này ở nghiệm thức cho ăn Artemia lên đến 7-16%.
Tóm lại, Moina-trùn chỉ là thức ăn cho hiệu quả ương tốtvề tỷ lệ sống, hệ số phân đàn và sự tăng trưởng về chiều dài và khối lượng của cá chành dục giai đoạn mới nởđến 30 ngày tuổi.
Trong ương cá chành dục (C. gachua) giai đoạn cá bột, mật độ ương 5 – 7 con/L và sử dụng thức ăn Moina - trùn chỉ cho hiệu quả ương tốt hơn về tỷ lệ sống, hệ số phân hóa sinh trưởng và sự tăng trưởng về chiều dài và khối lượng.
Tài liệu tham khảo
Amornsakun T., Sriwatana W. and Promkaew P., 2011. Feeding behaviour of snake head fish, Channa striatus larvae. Songklanakarin J. Sci. Techno. 33(6), 665-670.
Backiel, T. and Lecren, E. D., 1978. Some density relationship for the population parameters. In: S. D. Gerking (editor). Ecology of Fresh Water Fish Production. Blackwell Scientific Publications, Oxford. pp. 279-302.
Boyd, C.E., 1990. Water Quality in Ponds for Aquaculture. Birmingham Publishing Company, Birmingham, Alabama.
Bùi Minh Tâm, Nguyễn Thanh Phương và Dương Nhựt Long, 2008. Ảnh hưởng của mật độ đến tăng trưởng và tỉ lệ sống của cá lóc bông (Channa micropeltes) giai đoạn bột lên giống ương trong bể xi măng. Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 2008 (2): 11-19.
Fermin, A. C. and Bolivar, M. E., 1991. Larval rearing of the freshwater catfish, Clarias macrocephalus (Gunther) fed live zooplankton and artificial diet: A preliminary study. Israel J. of Aquaculture 43(3):87-94.
Haylor, G. S., 1992. Controlled hatchery production of Clarias gariepinus (Burchell): Growth and survival of larvae at high stocking density. Aquacult. Fish. Manage. 23(3): 303-314.
Mai Đình Yên, Nguyễn Văn Trọng, Nguyễn Văn Thiện, Lê Hoàng Yến và Hứa Bạch Loan, 1992. Định loại các loài cá nước ngọt Nam Bộ. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật. 350 trang.
Mollah M. F. A., Mamun M. S. A., Sarowar M. N., Roy A., 2009. Effects of stocking density on the growth and breeding performance of broodfish and larval growth and survival of shol, Channa striatus (Bloch). Journal of the Bangladesh Agricultural University 7(2):427-432.
Muntaziana, M.P.A., S.M.N. Amin, M.S. Kamarudin and A.A. Rahim, 2013. Effect of selected diets on the growth and survival of snakehead fish (Channa striatus) fry. Journal of fisheries and aquatic science. 8(2): 405-411.
Paray, B.A., M.K. Al-Sadoon and M.A. Haniffa, 2015. Impact of different feeds on growth, survival and feed conversion in stripped snakehead Channa striatus (Bloch, 1793) larvae. Indian J. Fish. 62(3): 82-88.
Rahman, M. A., M.A. Mazid, M.R. Rahman, M.N. Khan, M. A. Hossain and M.G. Hussain, 2005. Effect of stocking density on survival and growth of critically endangered mashseer, Tor putitora (Hamilton), in nursery ponds. Aquaculture 249 (1-4): 275-284.
Rainboth, W. J., 1996. Fishes of the Cambodian Mekong River. FAO Species Identification Field Guide for Fishery Purposes. FAO, Rome, 265p.
Sarowar, M.N., M.Z.H. Jewel, M.A. Sayeed and M.F.A. Mollah, 2010. Impacts of different diets on growth and survival of Channa striatus fry. Int. J. BioRes. 1(3): 08-12.
Trần Đắc Định, Shibukawa Koichi, Nguyễn Thanh Phương, Hà Phước Hùng, Trần Xuân Lợi, Mai Văn Hiếu, Utsugi Kenzo, 2013. Mô tả định loại cá Đồng bằng sông Cửu Long. Nhà xuất bản Đại học Cần Thơ, 174 trang.
Villegas, C.T., 1990. The effect of growth and survival of feeding water fleas (Moina macrocopa Straus) and rotifers (Brachionus plicatilis) of milk fish (Chanos chanos Forsskal) fry. The Israeli J. Aquaculture-Bamidgeh 42(1):10-17
Watanabe, T., Kitajima, C. and Fujita, S., 1983. Nutritional values of live organisms used in Japan for mass propagation of fish: a review. Aquaculture, 34(1-2): 115-143.
War, M., Altaff, K. and Haniffa, M.A., 2011. Growth and survival of larval snakehead Channa striatus (Bloch, 1793) fed different live feed organisms. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11(4):523-528
Wee, K.L., 1982, Snakeheads—Their biology and culture, in Muir, J.F., and Roberts, R.J., eds., Recent advances in aquaculture: Boulder, Colorado, Westvayew Press, p. 180-213.