Nguyễn Thanh Bình * , Trần Văn Tỷ Huỳnh Vương Thu Minh

* Tác giả liên hệ (ntbinh02@ctu.edu.vn)

Abstract

The objective of this study is to evaluate the involvement of community in decision-making process of hydropower projects with a case study in the Srepok River Basin, Dak Lak province (Srepok 3, 4 and 4A). Firstly, relevant secondary data and information from key informant were collected and analyzed. Then, 80 households were interviewed and group discussions were carried out at three communes. The results were then analyzed and feedback was obtained from stakeholders. Results showed that in the 80 households interviewed, 29% are the poor, Kinh and Muong are dominant. Land acquisition, compensation, resettlement, and relocation stage is important step in decision-making process due to directly related to affected communities. District authority and investors are found to have a strong influence on the decision-making compared to the other authorities. Meanwhile affected people, mass unions, research agencies have almost no role. Besides the benefit brought to socio- economic development, hydropower projects have also caused many problems during the project cycle as the voice of affected communities is very low or not considered.
Keywords: Community involvement, decision-making process, hydropower, land acquisition, Srepok river basin

Tóm tắt

Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá sự tham gia của cộng đồng trong tiến trình ra quyết định các dự án thủy điện với trường hợp nghiên cứu tại lưu vực sông Srepok, tỉnh Đắk Lắk (thủy điện Srepok 3, 4 và 4A). Trước tiên, các số liệu thứ cấp và thông tin tham vấn từ người am hiểu được thu thập và phân tích. Tiếp đến, 80 nông hộ được phỏng vấn và thảo luận nhóm được thực hiện tại 3 xã. Kết quả được phân tích và lấy ý kiến phản hồi của các bên liên quan. Kết quả cho thấy trong 80 hộ được phỏng vấn thì 29% là hộ nghèo, người Kinh và Mường chiếm đa số. Giai đoạn thu hồi đất, đền bù, tái định canh, tái định cư là bước quan trọng trong toàn bộ tiến trình vì liên quan trực tiếp đến cộng đồng bị ảnh hưởng. Chính quyền cấp huyện và nhà đầu tư có ảnh hưởng mạnh đến việc ra quyết định so với cấp khác. Trong khi đó người dân bị ảnh hưởng, các hội đoàn thể, các cơ quan nghiên cứu gần như không có vai trò gì. Bên cạnh những lợi ích mà các dự án thủy điện mang lại cho phát triển kinh tế-xã hội, thủy điện cũng gây ra nhiều vấn đề trong quá trình dự án như tiếng nói từ cộng đồng bị ảnh hưởng rất thấp hoặc không được xem xét.
Từ khóa: Lưu vực sông Srepok, sự tham gia của cộng đồng, thu hồi đất, thủy điện, tiến trình ra quyết định

Article Details

Tài liệu tham khảo

Foran T., 2010. Making hydropower more sustainable? A sustainability measurement approach led by the Hydropower Sustainability Assessment Forum. Faculty of Social Sciences, Chiang Mai University, Thailand.

Grimsditch M., 2012. 3S rivers under threats. Published by 3S Rivers Protection Network and International Rivers.

Lê Văn Hùng, 2016. Quy trình ra quyết định cho các dự án thủy điện. Trong: Lê Anh Tuấn và Đào Thị Việt Nga (Đồng chủ biên). Phát triển thủy điện ở Việt Nam: Thách thức và giải pháp. NXB Khoa học và Kỹ thuật, trang 23-46.

Nguyễn Khắc Nhẫn, 2014. Sự phát triển năng lượng và điện năng của Việt Nam. Truy cập tại http://www.devi-renewable.com/2014/12/su-phat-trien-nang-luong-va-dien-nang-vietnam.html.

Nguyễn Lập Dân, Ngô Lê Long, Ngô Lê An, Dương Quốc Huy, Chu Bá Thi, 2013. Tác động của phát triển thủy điện đến tài nguyên nước khu vực Tây Nguyên. Tạp chí Các khoa học về Trái đất, 35(2): 175-180.

Nguyễn Quý Hạnh và Lâm Thị Thu Sửu, 2016. Tái định cư do dự án thủy điện ở Việt Nam: Từ phần chìm của tảng băng. Trong: Lê Anh Tuấn và Đào Thị Việt Nga (Đồng chủ biên). Phát triển thủy điện ở Việt Nam: Thách thức và giải pháp. NXB Khoa học và Kỹ thuật, trang 76-93.

Pham Huu Ty, 2014. Dilemmas of hydropower development in Vietnam: between dam-induced displacement and sustainable development. PhD Thesis, Utrecht University, The Netherlands. ISBN 978-90-5972-959-9

Pham Huu Ty, Van Westen A. C. M., and Zoomers A., 2013. Compensation and resettlement policies after compulsory land acquisition for hydropower development in Vietnam: Policy and practices. Land, 2(4): 678-704.

Phạm Khánh Toàn, 2010. Tổng quan lịch sử phát triển thủy điện tại Việt Nam, Thủy điện Việt Nam -Tiềm năng và triển vọng phát triển, NXB Công thương, Hà Nội

Vivien Twyford and Claudia Baldwin, 2006. Enhancing Public Participation on Dams and Development: A Case for Evaluation Based on Multiple Case Studies by Claudia Baldwin and Vivien Twyford. Truy cập tại http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.522.193&rep=rep1&type=pdf