Đánh giá hiệu quả vận hành hệ thống công trình thủy lợi trong sản xuất nông nghiệp tại tỉnh Sóc Trăng

Abstract

The Vietnamese Mekong Delta (VMD) has been seriously impacted by climate change leading to some unexpected changes to the surface water resources. Saline intrusion has increased due to sea level rise causing the fresh water scarcity. The research was conducted in order to assess the effectiveness of the irrigation systems in agricultural areas of the Soc Trang province (one of the coastal provinces of the VMD). The data from directive interview was analyzed by descriptive statistics, spatial and SWOT analysis. The questionnaire was built based on block 8 of the water resources governance framework “Ten-building Block”. Results showed that irrigation system was reflected to play an important role in agricultural development in Soc Trang, especially in regulating surface water. The irrigation system prevented the complicated impacts of salinity, thence it also reduced the damage to agriculture cultivation. However, the density of constructions for irrigation was unevenly distributed and some of them were too degraded to well regulate the water force. Besides, there were significant changes of the eco-social and environmental context depending on operating the irrigation systems. The economic and social aspect were improved significantly after having the irrigation systems while the environment was reflected to be degraded because the irrigation system caused great affects on natural conditions, especially in water and land quality.

Tóm tắt

Đồng bằng sông Cửu Long đã và đang bị tác động lớn bởi biến đổi khí hậu, dẫn đến những thay đổi của tài nguyên nước mặt. Xâm nhập mặn gia tăng do nước biển dâng đã làm nguồn nước ngọt trở nên khan hiếm. Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả hệ thống công trình thủy lợi cho sản xuất nông nghiệp tại tỉnh Sóc Trăng. Số liệu thu thập từ phỏng vấn trực tiếp được xử lý thống kê mô tả, phân tích SWOT và phân tích không gian. Bảng khảo sát được xây dựng trên cơ sở khối 8 của bộ “Mười khối tiêu chí đánh giá quản trị nước”. Kết quả cho thấy, hệ thống canh tác nông nghiệp của Sóc Trăng phụ thuộc lớn vào các công trình thủy lợi, nhất là điều tiết nguồn nước cho sản xuất. Hệ thống thuỷ lợi ngăn cản các tác động phức tạp của mặn, từ đó hệ thống làm suy giảm thiệt hại cho canh tác nông nghiệp. Tuy nhiên, mật độ các công trình phân bố không đồng đều, một số công trình đã xuống cấp và không thể điều tiết nước hiệu quả. Bên cạnh đó, thông qua việc vận hành hệ thống thuỷ lợi, bối cảnh kinh tế - xã hội và môi trường đã có sự thay đổi lớn. Hiệu quả về các khía cạnh kinh tế, xã hội được cải thiện đáng kể, song các tiêu chí môi trường có xu hướng suy giảm do các công trình thủy lợi đã làm thay đổi đặc tính môi trường tự nhiên, nhất là chất lượng đất và nước.