Trương Hoàng Phương * , Nguyễn Đức Tân , Nguyễn Văn Thoại Nguyễn Hữu Hưng

* Tác giả liên hệ (thphuong@nomail.com)

Abstract

A total of 1920 ducks from Binh Dinh, Phu Yen and Khanh Hoa provinces were examined by post-mortem method in order to study epidemiology of small liver fluke in ducks. The results showed that small liver flukes were only detected in Binh Dinh province with 19.31%. The prevalence of liver flukes in ducks in Tuy Phuoc, Phu My, An Nhon, Phu Cat districts (plain region) were higher than that in An Lao, Van Canh districts (mountainous region). Ducks raised in semi-intensive and intensive systems had the infected rate of 20.28% and 18.22 %; respectively (P>0.05). Ducklings from 1 day to 8 weeks old were not detected to have any liver flukes. However, the infectious rate of liver flukes in replacement ducks (9-24 weeks old) and in layer ducks (over 24 weeks old) was 11.22% and 32.12%; respectively (P<0,05). The results of morphological examinations demonstrated that all morphological traits of the small liver fluke of ducks were clearly compatible with Opisthorchiidae family, Opisthorchis paragenimus species.
Keywords: South central coast, small liver flukes, prevalence, ducks

Tóm tắt

Có tổng số 1920 vịt được mổ khám ở tỉnh Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa để xác định tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ. Kết quả cho thấy, sán lá gan nhỏ chỉ được tìm thấy trên vịt ở tỉnh Bình Định với tỷ lệ nhiễm 19,31%. Trong đó, tỷ lệ nhiễm trên vịt ở hình thức nuôi bán chăn thả (20,28%)  cao hơn so với hình thức nuôi nhốt (18,22%). Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ trên vịt ở huyện Tuy Phước, Phù Mỹ, An Nhơn, Phù Cát (là vùng đồng bằng), cao hơn so với huyện An Lão, Vân Canh (là vùng miền núi). Tỷ lệ nhiễm trên giống vịt siêu trứng (29,76%) cao hơn so với giống vịt siêu thịt (4,67%). Vịt ở giai đoạn sinh sản nhiễm cao hơn nhóm vịt khác: vịt con (0-8 tuần tuổi) chưa nhiễm sán, tỷ lệ nhiễm trên vịt hậu bị và trên vịt sinh sản lần lượt là 11,22% và 32,12%. Phân tích hình thái học cho thấy, tất cả những mẫu sán lá gan nhỏ trên vịt ở Bình Định thuộc họ Opisthorchiidae, giống Opisthorchis, loài Oisthorchis parageminus.
Từ khóa: Nam Trung Bộ, sán lá gan nhỏ, tỷ lệ nhiễm, vịt

Article Details

Tài liệu tham khảo

Nguyễn Đình Bảo, Đoàn Văn Phúc, Trần Đình Từ (2003), Các loài sán lá ký sinh ở vịt tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (10), tr 1249-1250.

David, I. G., Rodney, A. B., & Arlene, J, 2008. Keys to the Trematoda, p 10-16.

Nguyễn Xuân Dương (2008), Nghiên cứu tình trạng nhiễm giun sán của vịt ở Thái Bình, Nam Định, Hải Dương và đề xuất biện pháp phòng trị. Luận án tiến sĩ Nông nghiệp - Viện Thú y.

Nguyễn Hữu Hưng (2007), Giun sán ký sinh trên vịt tại Đồng Bằng Sông Cửu Long và thí nghiệm thuốc phòng trị một số loài giun sán chủ yếu. Luận án tiến sĩ Nông nghiệp - Trường ĐH Nông Lâm TP Hồ Chí Minh.

Nguyễn Thị Lê (1995), Danh mục các loài sán lá (Trematoda) ký sinh ở chim và thú Việt Nam. NXB Khoa học và kỹ thuật, tr 83-87.

Nguyễn Thị Lê (2000), Động vật chí Việt Nam (Tập 8): Sán lá ký sinh ở người và động vật. NXB Khoa học và kỹ thuật, tr 236-243.

Huỳnh Tấn Phúc (2001), Tình hình nhiễm giun sán của đàn vịt huyện Bình Chánh- thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa Học và Kỹ thuật Thú Y, (1), tr.41-45.

Nguyễn Đức Tân, Nguyễn Văn Thoại, Nguyễn Thị Sâm, Trương Hoàng Phương (2016), Một số đặc điểm bệnh lý lâm sàng và kết quả chẩn đoán bệnh sán lá gan nhỏ trên vịt. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, số 1, tr 95-99.

Hồ Thị Thuận, Bùi Đức Lợi, Nguyễn Ngọc Phương, Nguyễn Thị Loan, Phan Hoàng Dũng, Trần Ngọc Lang, và ctv. (1988), Kết quả điều tra và nghiên cứu biện pháp phòng trị giun sán ở vịt Anh Đào và vịt Anh Đào lai nuôi tại thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học và Kỹ thuật Thú y (1), tr 8-12.

Thaenkham U, Nuamtanong S, Vonghachack Y, Yoonuan T, Sanguankiat S, Dekumyoy P (2011), Discovery of Opisthorchis lobatus (Trematoda: Opisthorchiidae): A new record of small liver flukes in the Greater Mekong Sub-region, The Journal of Parasitology, 97(6), 1152-1158.

Phan Thế Việt, Nguyễn Thị Kỳ, Nguyễn Thị Lê(1977), Giun sán ký sinh ở động vật Việt Nam, NXB Khoa học và Kỹ thuật - Hà Nội.

Wang Shoukun (1993), Studies on epidemiology of metorchis orientalis and M. taiwanensis of ducks in Fujian [China]. Food and agriculture organization of the united nations. http://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=CN1997033938