Tiền Ngọc Tiên * , Quách Thúy Lan , Nguyễn Khoa Lý Thị Liên Khai

* Tác giả liên hệ (tntien@nomail.com)

Abstract

Avian influenza disease is an acute infectious disease of avian caused by Orthomyxoviridae virus. The present study on the circulation and genetic variation of type A H5N1 avian influenza virus in Hau Giang, Soc Trang, Tra Vinh and Vinh Long provinces has been conducted by sampling swabs on poultry (healthy chicken and duck) trading at live bird market or slaughterhouses. The swab samples were tested  using Real time RT-PCR technique to identify type A H5N1 avian influenza virus and to define the rate of prevalence and further implement HA gene sequencing for determination of genetic variation and clade. It was shown that the average prevalence of type A H5N1 avian influenza virus on poultry in above provinces in the Mekong delta  was 6,5% whereas  the prevalence of type A H5N1 avian influenza virus on duck and chicken was 9,7%  and 4%, respectively. Besides, results of genetic variation investigation showed that nucleotide differentiation between circulating strains in the provinces and the reference strain A/Hong Kong/6841/2010 was from 2.3 – 3.2% . The amino acid sequence motif at connecting position between HA1 and HA2 segment was Q-ERRRKR-G and similar to the sequence of reference strain A/Hong Kong/6841/2010. The strains of type A H5N1 avian influenza virus circulating in the provinces of Hau Giang, Soc Trang, Tra Vinh and Vinh Long belong to virus clade of 2.3.2.1c.
Keywords: Avian influenza, Chicken, Duck, Type A H5N1, Vietnam

Tóm tắt

Cúm gia cầm là bệnh truyền nhiễm cấp tính của loài gia cầm do virus cúm thuộc họ Orthomyxoviridae gây ra. Trong nghiên cứu sự lưu hành và biến đổi di truyền của virus cúm gia cầm type A H5N1 tại các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh và Vĩnh Long đã tiến hành lấy mẫu dịch hầu họng (swab) trên gà, vịt khỏe bán tại các chợ và các lò giết mổ. Các mẫu dịch hầu họng được xét nghiệm bằng kỹ thuật Real time RT-PCR để định danh virus cúm gia cầm type A H5N1 nhằm xác định tỷ lệ lưu hành. Giải trình tự gene HA đối với một số mẫu đại diện để xác định sự biến đổi di truyền và clade virus. Kết quả cho thấy, tỷ lệ lưu hành của virus cúm gia cầm type A H5N1 trên gia cầm tại bốn tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Vĩnh Long) là 6,5%, tỷ lệ lưu hành trên vịt là 9,7% và trên gà là 4%. Bên cạnh đó, kết quả khảo sát sự biến đổi di truyền cho thấy, tỷ lệ nucleotide của các chủng virus cúm gia cầm type A H5N1 lưu hành tại các địa phương sai khác so với chủng virus tham chiếu A/Hong Kong/6841/2010 từ 2,3-3,2%. Trình tự các acid amin ở vị trí nối kết giữa đoạn HA1 và HA2 là Q-ERRRKR-G tương đồng với trình tự của chủng virus tham chiếu A/Hong Kong/6841/2010. Các chủng virus cúm gia cầm type A H5N1 lưu hành tại các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh và Vĩnh Long thuộc clade 2.3.2.1c
Từ khóa: Cúm gia cầm, Gà, Type A H5N1, Việt Nam, Vịt

Article Details

Tài liệu tham khảo

Chang Won Lee, David L. Suarez, Terrence M. Tumpey, Haan-Woo Sung, Yong - Kuk Kwon, Youn-Jeong Lee, Jun-Gu Choi, Seong-Joon Joh, Min-Chul Kim, Eun-Kyoung Lee, Jong-Myung Park, Xiuhua Lu, Jacqueline M. Katz, Erica Spackman, David E. Swayne and Jae-Hong Kim, 2005. Characterization of Highly Pathogenic H5N1 Avian Influenza A Viruses Isolated from South Korea. Journal of Virology, Mar. 2005, p. 3692–3702.

Cục Thú y, 2015. Báo cáo tổng kết công tác phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm năm 2015.

Dương Thị Thanh Thảo và Lý Thị Liên Khai, 2011. Khảo sát sự lưu hành và bước đầu giải trình tự gene của virus cúm gia cầm subtype H5N1 tại tỉnh Cà Mau và Sóc Trăng. Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Cần Thơ, 2011:20a 7-17.

Food and Agriculture Organization (FAO), 2011. Cách tiếp cận đồng bộ về sức khỏe gia cầm và chăn nuôi gia cầm an toàn.

Hulse-Post D. J., K. M. Sturm-Ramirez, J. Humberd, P. Seiler, E. A. Govorkova, S. Krauss, C. Scholtissek, P. Puthavathana, C. Buranathai, T. D. Nguyen, H. T. Long, T. S. P. Naipospos, H. Chen, T. M. Ellis, Y. Guan, J. S. M. Peiris, and R. G. Webster, 2005. Role of domestic ducks in the propagation and biological evolution of highly pathogenic H5N1 influenza viruses in Asia. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 102:10682–10687.

Lê Thanh Hòa, Nguyễn Thị Bích Nga, Đỗ Thị Roan, Đoàn Thị Thanh Hương, 2015. Phân tích đặc điểm gen kháng nguyên HA (H5) và NA (N1) của các chủng virus cúm A/H5N1 clade 2.3.2.1 thu thập năm 2014 ở Việt Nam. Hội nghị khoa học Chăn nuôi Thú y toàn quốc năm 2015. Nhà xuất bản Nông nghiệp, trang 473-479.

Lưu Hữu Mãnh, Nguyễn Bá Thành, Trương Thị Kim Dung, Đặng Thanh Tùng, Nguyễn Hiền Trung, Xầm Văn Lang, Chau Bora, Nguyễn Thị Thanh Tâm, 2009. Một số kết quả nghiên cứu về bệnh cúm gia cầm (Avian Influenza) ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 11, 237-245.

Tamura K, Stecher G, Peterson D, Filipski A, and Kumar S (2013) MEGA6: Molecular Evolutionary Genetics Analysis version 6.0. Molecular Biology and Evolution:30 2725-2729.

Trần Quang Vui, Lê Thanh Hòa, 2008. Nghiên cứu thành phần gen H5 của virus cúm A/H5N1 phân lập từ vịt tại Thừa Thiên Huế. Tạp chí khoa học, Đại học Huế, Số 46, năm 2008.

World Health Organization/World Organisation for Animal Health/Food and Agriculture Organization (WHO/OIE/FAO) H5N1 Evolution Working Group (2014) Revised and updated nomenclature for highly pathogenic avian influenza A (H5N1) viruses. Influenza and Other Respiratory Viruses 8(3), 384–388.