Huỳnh Thị Thu Hương * , Lê Anh Tuấn Võ Quang Minh

* Tác giả liên hệ (htthuong@ctu.edu.vn)

Abstract

The research approach is to use the Nomalized Difference Vegatation Index (NDVI) for monitoring the rice crop pattern; Temperature Vegetation Dryness Index (TDVI) for estimating the land surface moisture;  and time series data of EVI, LSWI and DVEL were used to map flood distribution. By classification time series data extracted from MODIS images from 2000 to 2011,  the study has identified rice cultivation areas frequently affected by drought or flood in the Vietnamese Mekong Delta. This research also determined the suitable rice farming systems for 9 agricultural ecology zones as well as the solutions to intergate different indices as NDVI, TVDI and LSWI for monitoring rice farming system related to drought and flood impacts. The datasets of rice farming system, drought and flood in the Vietnamese Mekong Delta and the approach using remote sensing technology achieved from this research are helpful that can be applied for agriculture management and land use planning in this area.
Keywords: Remote sensing, MODIS, rice farming system, drought, flood, Vietnamese Mekong Delta

Tóm tắt

Đề tài ứng dụng chỉ số khác biệt thực vật NDVI để giám sát biến động cơ cấu mùa vụ; chỉ số khô hạn thực vật TVDI để ước lượng độ ẩm của đất bề mặt; và phân loại chuỗi đa thời gian các giá trị EVI, LSWI và DVEL để thành lập bản đồ phân bố ngập lũ. Thông qua việc phân loại chuỗi dữ liệu MODIS đa thời gian từ năm 2000 đến 2011, nghiên cứu đã xác định được các vùng canh tác lúa thường xuyên chịu ảnh hưởng của khô hạn hay ngập lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nghiên cứu cũng xác định được các mô hình canh tác lúa phù hợp trên 9 phân vùng sinh thái nông nghiệp đồng thời đưa ra giải pháp theo hướng tiếp cận mới áp dụng tích hợp các thuật toán tính toán các chỉ số NDVI, TVDI và LSWI để giám sát các biến động về cơ cấu mùa vụ liên quan đến những tác động do khô hạn và ngập lũ. Bộ dữ liệu về cơ cấu mùa vụ, khô hạn và ngập lũ vùng ĐBSCL và phương pháp tiếp cận bằng công nghệ viễn thám được đề xuất trong nghiên cứu này là hữu ích và có thể áp dụng được trong thực tiễn quản lý nông nghiệp và qui hoạch sử dụng đất của vùng.
Từ khóa: Viễn thám, MODIS, cơ cấu mùa vụ lúa, khô hạn, ngập lũ, ĐBSCL

Article Details

Tài liệu tham khảo

Bộ NN&PTNT, 2009. Báo cáo ảnh hưởng của BĐKH đến nông nghiệp nông thôn. Tạp chí Nghiên cứu Địa lý nhân văn (2015), số 1(8), tháng 3, trang 17-24.

Jackson, R.D., P.N. Slater, và P.J. Pinter, 1983. Discrimination of growth and water stress in wheat by various vegetation indices through clear and turbid atmospheres. Remote Sensing of the Environment, v. 15, p.187-208.

Moran, .MS., T.R. Clarke, Y. Inoue và A.Vidal, 1994. Estimating crop water- deficit using the relation between surface-air temperature and spectral vegetation index. Remote Sensing of Environment 49 246–263.

Sakamoto, T., Nguyen, N. V., Kotera, A., Ohno, H., Ishitsuka, N., và Yokozawa, M., 2007. Detecting temporal changes in the extent of annual flooding within the Cambodia and the Vietnamese Mekong Delta from MODIS time-series imagery. Remote Sens. Environ, 109, 295–313.

Sandholt, I., K. Rasmussen và J. Andersen. 2002. A simple interpretation of the surface temperature/vegetation index space for assessment of surface moisture status. Remote Sensing of Environment 79 (2002) 213– 224, 2002 Elsevier Science Inc.

Tổng cục Thống kê, 2011. Niên giám thống kê_Diện tích cây lương thưc̣ có hạt phân theo địa phương. NXB Thống kê Hà Nội.

Tucker, C. J., W. W. Newcomb, S. O. Los, và S. D. Prince, 1991. Mean and inter-year variation of growing-season normalized difference vegetation index for the Sahel 1981-1989. International Journal of Remote Sensing, v. 12, p.1113-1115.

Tucker, C.J., 1979. Red and photographic infrared linear combinations for monitoring vegetation. Remote Sensing of the Environment, v. 8, p.127-150.

Nguyễn Ngọc Thạch. 2010. Cơ sở viễn thám. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.

Thế Đạt, 2011. ĐBSCL chủ động ứng phó với BĐKH. Tin tức–Sự Kiện. http://www. monre.gov.vn/v35/ default.aspx?tabid=428&CateID=25&ID=106378&Code=TKYX106378.

Trần Như Hối, 2011. Một số trận lũ điển hình và phân vùng ngập lụt ở ĐBSCL. Tuyển tập KHCN 50 năm xây dựng và phát triển. Trang thông tin điện từ Viện khoa học thủy lợi Việt Nam www.vawr.org.vn

Trần Thị Hiền và Võ Quang Minh, 2010. Ảnh viễn thám MODIS trong xây dựng cơ cấu mùa vụ lúa ở ĐBSCL. Hội thảo Ứng dụng GIS toàn quốc 2010. NXB Nông nghiệp. Số 198-2010/CXB/209-05/NN. Trang 94-101.

http://reverb.echo.nasa.gov/reverb/