Đặng Thị Hoàng Oanh * Lê Thị Ngọc Huyền

* Tác giả liên hệ (dthoanh@ctu.edu.vn)

Abstract

Hemorrhagic disease has caused severe economic losses for mudskipper (Pseudapocryptes lanceolatus) farms in some provinces in the Mekong Delta. Diseased mudskipper samples were collected from intensive culture ponds in Soc Trang and Bac Lieu provinces with the clinical signs including hemorrhage on the body surface, fin, anal and gill cover, the internal organ cavity contained fluid with bad smell, hemorrhage or white on liver. Microscopic observation of fresh smear and stained with Wright & Giemsa of liver, kidney from these specimens revealed small cocci, gram positive bacterial cells. They attacked and broke the membrane of red blood cells. Histopathological examination of diseased specimens showed structural changes of tissues, congestion and haemorrhage in liver, gill, and kidney tissues. This study provides valuable information for further research for prevention and treatment of hemorrhagic disease on mudskipper.
Keywords: Mudskipper (Pseudapocryptes lanceolatus), hemorrhagic disease, histopathology

Tóm tắt

Bệnh xuất huyết gây thiệt hại lớn cho nghề nuôi cá kèo (Pseudapocryptes lanceolatus) thâm canh ở một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Mẫu bệnh phẩm được thu ở một số ao nuôi cá kèo thâm canh trên địa bàn các tỉnh Bạc Liêu và Sóc Trăng với một số dấu hiệu như xuất huyết trên bề mặt cơ thể, vây, hậu môn và nắp mang, xoang nội quan chứa dịch có mùi hôi, gan xuất huyết hoặc trắng nhợt, tỳ tạng sưng to, thận teo nhỏ. Quan sát kính phết mẫu tươi mô gan, thận nhuộm Wright và Giemsa phát hiện nhiều cầu khuẩn, Gram dương. Vi khuẩn tấn công và làm vỡ màng tế bào hồng cầu. Kết quả phân tích mô bệnh học các mẫu cá bệnh cho thấy cấu trúc mô gan, mang và thận bị biến đổi kèm theo hiện tượng sung huyết và xuất huyết. Kết quả nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về phòng và trị bệnh xuất huyết ở cá bống kèo.
Từ khóa: Cá bống kèo (Pseudapocryptes lanceolatus), bệnh xuất huyết, mô bệnh học

Article Details

Tài liệu tham khảo

David H. Evans, Peter M. Piermarini and W.T.W. Potts, 1999. Ionic Transport in the Fish Gill Epithelium. Journal of Experimental Zoology. 283: 641-652

De Silva, P.M. and Samayawardhena L.A. 2002. Low concentrations of lorsban in water result in far reaching behavioral and histological effects in early life stages in guppy. Ecotoxicol Environ Saf. 53 (2): 248-54.

Đặng Thị Hoàng Oanh. 2011. Giáo trình Nguyên lý và kỹ thuật chẩn đoán bệnh thủy sản. Nhà xuất bản Nông nghiệp, 148 trang.

Đặng Thị Hoàng Oanh và Nguyễn Thanh Phương. 2012. Phân lập và xác định đặc điểm của vi khuẩn Streptococcus agalactiae từ cá điêu hồng (Oreochromis sp.) bệnh phù mắt và xuất huyết. Tạp chí Khoa học, Đại học Cần Thơ. 22c: 203-212.

Đặng Thị Hoàng Oanh, Trương Quỳnh Như và Nguyễn Đức Hiền. 2012. Phân lập và xác định khả năng gây bệnh xuất huyết trên cá rô đồng (Anabas testudineus) của vi khuẩn Streptococcus agalactiae. Tạp chí Khoa học, Đại học Cần Thơ. 22c: 194-202.

Đặng Thụy Mai Thy và Đặng Thị Hoàng Oanh. 2011. Đặc điểm mô bệnh học ở cá điêu hồng (Oreochromis sp) nhiễm vi khuẩn Streptococcus agalactiae trong điều kiện thực nghiệm. Kỷ yếu Hội nghị khoa học thủy sản lần 4: 289-301.

Đặng Thụy Mai Thy, Trần Thị Thủy Cúc, Nguyễn Châu Phương Lam, Nguyễn Đức Hiền và Đặng Thị Hoàng Oanh. 2012. Đặc điểm mô bệnh học cá rô (Anabas testudineus) nhiễm vi khuẩn Aeromonas hydrophila và Streptococcus sp trong điều kiện thưc nghiệm. Tạp chí Khoa học, Đại học Cần Thơ, 22c: 183-193.

Hybiya, T. 1982. An atlas of fish histology (Normal and Pathologycal features). College of Agriculture and Veterinary Medicine, Nihon University, Tokyo , Japan, 147pp.

John, S.J.B. and M.P. Patricia. 2007. Adipose Tissue. In: Mills, Stacey E (Editors). Histology for Pathologists, 3rd Edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, C2007. United States. Page 13.

Lightner, D.V. 1996. A Handbook of shrimp pathology and diagnostic procedures for diseases of cultured penaeid shrimp. World Aquaculture Society, Baton Rouge, LA, USA.

Nguyễn Thu Dung và Đặng Thị Hoàng Oanh. 2013. Đặc điểm bệnh học của bệnh xuất huyết trên cá kèo (Pseudapocryptes elongatus) nuôi thương phẩm. Kỷ yếu hội nghị khoa học trẻ ngành thủy sản toàn quốc lần thứ IV: 209-215.

Phạm Minh Đức, Trần Ngọc Tuấn và Trần Thị Thanh Hiền. 2012. Khảo sát mầm bệnh trên cá lóc (Channa striata) nuôi ao thâm canh ở An Giang và Đồng Tháp. Tạp chí Khoa học, Đại học Cần Thơ. 22b: 124-132.

Phạm Thị Thùy Mỹ. 2011. Xác định đặc điểm bệnh học do vi khuẩn trên cá rô đồng (Anabas testudineus) nuôi thương phẩm. Luận văn tốt nghiệp Đại học, Đại học Cần Thơ. 40 trang.

Sharon, G. and Dina Z. 2012. Atlas of Fish Histology and Histopathology. Funded by JCA Charitable Foundation, Ramat Negev and Central and Northen Arava Research and Development Centers. 76pp.

Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bạc Liêu. 2012. Báo cáo kết quả thực hiện 9 tháng đầu năm và kế hoạch, giải pháp thực hiện 3 tháng cuối năm 2012 về phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Steve, F.P. and L. Pierre Laurent. 1993. Environmental effects on fish gill structure and function. Fish Ecophysiology Chapman & Hall Fish and Fisheries Series. Volume 9: 231-264.

Rao, J. V. Ghousia B., N. M. Jakka, K. Srikanth and R. N. Rao. 2006. Sublethal Effects of Profenofos on Locomotor Behavior and Gill Architecture of the Mosquito Fish, Gambusia affinis. Drug and Chemical Toxicology. 29: 255–267.

Tin tức. 2012. Sóc Trăng: Nuôi cá kèo trên vuông tôm hiệu quả tốt (22/11/2012). Trang thông tin điện tử Tổng cục Thủy sản. http://www.tongcucthuysan.gov.vn html, truy cập ngày 09/04/2014.

Trần Đắc Định, Hà Phước Hùng, Nguyễn Trọng Hồ và Nguyễn Văn Lành. 2002. Nghiên cứu đặc điểm sinh học của cá bống kèo Pseudapocryptes elongatus (Cuvier, 1816) phân bố ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Cần Thơ, 15 trang.

Từ Thanh Dung, Nguyễn Thị Tiên và Nguyễn Anh Tuấn. 2012. Nghiên cứu tác nhân gây bệnh trắng đuôi trên cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) và giải pháp điều trị. Tạp chí Khoa học, Đại học Cần Thơ, 22c: 136-145.

Võ Hoàng Ân, 2008. Biến đổi mô học khi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) bệnh mủ gan từ hai nguồn mẫu cá tra nuôi trong ao và trong điều kiện cảm nhiễm. Luận văn tốt nghiệp Đại học, Đại học Cần Thơ. 24 trang.