ẢNH HƯỞNG CỦA THUỐC TRỪ SÂU HOẠT CHẤT QUINALPHOS ĐẾN ĐỘ NHẠY CẢM CỦA MEN CHOLINESTERASE VÀ MỘT SỐ CHỈ TIÊU SINH LÝ CỦA CÁ CHÉP (CYPRINUS CARPIO)

Abstract

A study was conducted in Department of Aquatic nutrition and products processing,CollegeofAquacultureand Fishries from January to May of 2011. The study consisted of two experiments. The first experiment was determination of sensibility of Cholinesterase (ChE) on common carp exposed to quinalphos at different concentrations. The treatments were 0, 0.0076, 0.076, 0.152, 0.380 and  0.57 mg/L, 3 replicates for each concentration, 30 fish per 100 L-composite, and for 96 hrs. The brain ChE activity significantly decreased after 96 hrs. at tested concentrations if compared to control. ChE activity had no signal of recovery after 96 hrs. The second experiment was determination of physiological parameters of common carp in conditions of direct exposure to quinalphos and contaminating in 24 hrs. before experimental design. The treatments were 0, 0.076, 0.152, 0.380 and  0.57 mg/L, 6 replicates for each concentration, 2  fish per 2  L-glass pot (oxygen consumption experiment) and 4 fish per 2 L-glass pot (oxygen threshold experiment). The results indicated that oxygen consumption and threshold significantly increased (p<0.05) in direct application condition. In contaminated condition, oxygen consumption tended to decrease, however there was no significantly difference (p>0.05). Meanwhile, oxygen threshold had a tendency to increase significantly (p<0.05) with increased concentration. The results indicated that brain ChE acitivity was very sensitive to very low concentration of quinalphos (in 0.0076 mg/L, ChE inhibition of 23.%). The study showed that level of ChE inhibition of common carp can be used as a biomaker for pollution of organophosphate pesticides

Tóm tắt

Nghiên cứu được thực hiện tại Bộ môn Dinh dưỡng và Chế biến Thủy sản-Khoa Thủy sản Đại học Cần Thơ từ tháng 02 đến tháng 5 năm 2011. Nghiên cứu gồm hai thí nghiệm. Thí nghiệm một là xác định độ nhạy cảm ChE của cá chép khi tiếp xúc với các nồng độ quinalphos khác nhau. Thí nghiệm được thực hiện với 6 nồng độ là 0; 0,0076 0,076; 0,152; 0,380 và 0,57 mg/L, mật độ cá là 30 con/bể composite 100 L nước, mỗi nồng độ được lặp lại 3 lần và thời gian thí nghiệm là 96 giờ. Kết quả thí nghiệm cho thấy hoạt chất quinalphos làm giảm có ý nghĩa hoạt tính ChE ở não (p<0,05) ở các nồng độ thuốc. Hoạt tính ChE ở não không có dấu hiệu phục hồi hoàn toàn sau 96 giờ. Thí nghiệm hai là xác định tiêu hao oxy và ngưỡng oxy của cá chép khi bố trí thuốc trực tiếp vào hệ thống  và gây nhiễm 24 giờ trước khi bố trí. Thí nghiệm được thực hiện với 5 nồng độ là 0; 0,076; 0,152; 0,380 và 0,57 mg/L. Cá được cho vào bình kín (2 con/bình) 2 L (tiêu hao oxy) và 4 con/bình kính 2 L (ngưỡng oxy), mỗi nồng độ được lặp lại 6 lần. Kết quả cho thấy tiêu hao oxy và ngưỡng oxy của cá tăng có ý nghĩa thống kê theo nồng độ (p<0,05) khi bố trí thuốc trực tiếp. Trong điều kiện gây nhiễm, tiêu hao oxy của cá có chiều hướng giảm nhưng khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05), trong khi ngưỡng oxy có khuynh hướng tăng có ý nghĩa (p<0,05) theo nồng độ. Kết quả nghiên cứu cho thấy ChE ở não cá chép rất nhạy cảm khi tiếp xúc với hoạt chất quinaphos dù nồng độ rất thấp (nồng độ 0,0076 mg/L, ChE bi ức chế 23,5%), vì vậy có thể dùng làm chỉ thị cho sự ô nhiễm thuốc trừ sâu gốc lân hữu cơ.