Trần Thanh Ái *

* Tác giả liên hệ (ttai@ctu.edu.vn)

Abstract

Recently, the press says a lot about the state of our country's current stagnation in scientific activity in general, humanities and social sciences in particular. Many authors have mentioned many reasons for this situation, which comes to the backwardness of scientific research methods. To contribute to the improvement of scientific activity in this field, the author of this article would like to introduce some notion of scientific research in social sciences and humanities, widely used by occidental scientists. He pays special attention to scientificity and the scientific method that all work must respect.
Keywords: Natural Sciences, Social Sciences- Humanities, Scientific Method, Scientificity, Criteria

Tóm tắt

Gần đây, báo chí nói nhiều về tình trạng trì trệ hiện nay của nước ta trong hoạt động khoa học nói chung và khoa học xã hội nhân văn nói riêng. Nhiều tác giả đã đề cập đến nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó, trong đó có nói đến sự lạc hậu về phương pháp nghiên cứu khoa học. Nhằm mục đích góp phần cải thiện hoạt động khoa học trong lĩnh vực này, tác giả bài viết này muốn giới thiệu một số quan niệm về nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực xã hội nhân văn được sử dụng rộng rãi trong giới nghiên cứu phương Tây. Tác giả đặc biệt lưu ý đến tính khoa học và phương pháp khoa học mà mọi công trình nghiên cứu đều phải bảo đảm.
Từ khóa: Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội - Nhân văn, Phương pháp khoa học, Tính khoa học, Tiêu chí

Article Details

Tài liệu tham khảo

Boudon R., 2010. La rationalité ordinaire: colonne vertébrale des sciences sociales, trong Tap chi L’Année sociologique, 2010, 60, n° 1, p. 19-40.

Collin D., 2005. Épistémologie des sciences sociales Quelques réflexions préliminaires, tài liệu công bố tại địa chỉ http://denis.collin.pagesperso-orange.fr/Epsh.html truy cập ngày 2/9/2010.

Đinh Xuân Lâm, 2011. Cần một cuộc “cách mạng” về môn sử. Trả lời phỏng vấn trên báo Tuổi trẻ cuối tuần, 1/8/2011. Xem tại địa chỉ http://tuoitre.vn/Tuoi-tre-cuoi-tuan/Van-de-Su-kien/Quoc-te/449151/Can-mot-cuoc-%E2%80%9Ccach-mang%E2%80%9D-ve-mon-su.html

Fragnière J.-P., 1986. Comment réussir un mémoire. Dunod, Paris.

Godelier M., 2002. L’état des Sciences de l’Homme et de la Société en France et leur rôle dans la construction de l’Espace Européen de la Recherche, Báo cáo trình Thủ tướng Pháp tháng 4/2002, Nhà xuất bản La Documentation française, Paris.

Hiếu Nguyễn, 2012. Thiếu công bằng với Khoa học xã hội và nhân văn? báo Giáo dục & Thời đại, http://www.gdtd.vn/channel/3005/201211/Thieu-cong-bang-voi-Khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van-1965183/ truy cập ngày 20/12/2012.

Kazancigil A. & Makinson D. (đồng chủ biên), 1999. World Social Science Report, Nhà xuất bản UNESCO Publishing/Elsevier, London.

Lévi-Strauss Cl., 1964. Critères scientifiques dans les disciplines sociales et humaines. Tap chi Revue Internationale des Sciences sociales, Vol. XVI số 4. tr.579-597.

Mouchot Cl., 1997. Scientificité et Sciences sociales. Tap chi Recherche en soins infirmiers, n° 50, tháng 9/1997, tr.21-31.

M.T., 2011. Khoa học xã hội tụt hậu vì đào tạo kém. Báo Giáo dục, http://giaoduc.edu.vn/news/tin-tuc-667/khoa-hoc-xa-hoi-tut-hau-vi-dao-tao-kem-177882.aspx truy cập ngày 18/12/2012

Myers A. & Hansen Ch. H., 2007. Psychologie expérimentale, Nhà xuất bản de Boeck, Bruxelles.

Nadeau R., 1989. La nature des théories scientifiques, trong Encyclopédie philosophique universelle, PUF, Paris. Tome 1, tr. 557-566.

Nguyễn thị Từ Huy, 2011. Bài giảng bậc đại học hay hành trình suy ngẫm. Báo Tia Sáng, http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=113&News=4749&CategoryID=6 truy cập ngày 20/11/2012.

Nguyễn văn Huy, 2012. Nhiều nhà khoa học không dám nói thẳng, tại trang web http://phunutoday.vn/xi-nhan/trai-hay-phai/201211/PGS-Nguyen-Van-Huy-Nhieu-nha-khoa-hoc-khong-dam-noi-thang-2189711/ truy cập ngày 27/11/2012.

Nguyễn văn Tuấn, 2011a. Đi vào nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.

Nguyễn văn Tuấn, 2011b. Khám phá trong nghiên cứu khoa học xã hội qua các phương pháp định lượng, http://nguyenvantuan.net/methods/1395-kham-pha-trong-nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-qua-cac-phuong-phap-dinh-luong truy cập ngày 16/12/2011.

Oliva Peter F., 2006. Xây dựng chương trình học, Nxb. Giáo dục, Hà Nội.

Phạm Bích San, 2012. Nghề khoa học, nghiệp khoa học và người làm khoa học: Khoa học luận hay luận về khoa học, http://songmoi.vn/xa-hoi-thoi-su/nghe-khoa-hoc-nghiep-khoa-hoc-va-nguoi-lam-khoa-hoc-khoa-hoc-luan-hay-luan-ve-khoa-ho?page=8 truy cập ngày 25/12/2012.

Phạm Duy Hiển, 2012. Khoa học Việt Nam mắc kẹt trong phi chuẩn mực, hành chính hóa và tư duy ăn xổi, bài viết đăng tại http://anhbasam.wordpress.com/2012/11/19/1398-khoa-hoc-viet-nam-mac-ket-trong-phi-chuan-muc-hanh-chinh-hoa-va-tu-duy-an-xoi/ truy cập ngày 25/11/2012.

Poincaré H., 1968. La science et l’hypothèse. Nhà xuất bản Champ – Flammarion, Paris.

Pourtois J.-P., Desmet H. et Lahaye W., 2001. Les points-charnières de la recherche scientifique, trong Tap chi Recherche en soins infirmiers, n° 65, 06/2001, tr.29-52.

Sagaut P., 2008. Introduction à la pensée scientifique moderne. Đại học Pierre & Marie Curie Paris 6.

Thái Ngọc, 2010. Khoa học xã hội và nhân văn đang chững lại. Báo Đất Việt, ngày 14/8/2010 truy cập tại trang web http://khoahoc.baodatviet.vn/Home/KHCN/Khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van-dang-chung-lai/20108/107824.datviet ngày 25/10/2012.

Trần Ngọc Thêm, 2007. Nghiên cứu cơ bản trong khoa học xã hội - nhân văn (trường hợp Việt Nam), tham luận trình bày tại Hội thảo bàn về nghiên cứu cơ bản trong KHXH-NV do hai Đại học Quốc gia tổ chức tháng 6/2007.

Trần Ngọc Thêm, 2011. Những vấn đề của khoa học xã hội trong thế giới đương đại, báo cáo đề dẫn trình bày tại Hội thảo quốc tế “Khoa học xã hội thời hội nhập”, do ĐHQG-HCM tổ chức ngày 15/12/2011

Tremblay M.-A., 1968. Initiation à la recherche en sciences humaines. Les classiques des sciences sociales, Đại học Québec à Chicoutimi, Canada.

Tremblay M.-A., 1988. Grandeur et misère de la recherche sociale au Québec. Les classiques des sciences sociales, Đại hoc Québec à Chicoutimi, Canada.

Tsafak G., 2001. Comprendre les sciences de l’éducation, L’Harmattan, Paris.

Van der MAREN J.-M., 2003. Recherche appliquée en Pédagogie, De Boeck, Bruxelles.

Wallerstein I., 1996. Ouvrir les sciences sociales. Les classiques des sciences sociales, Đại học Québec à Chicoutimi, Canada.