ẢNH HƯỞNG CỦA THUỐC TRỪ SÂU HOẠT CHẤT QUINALPHOS ĐẾN HOẠT TÍNH MEN CHOLINESTERASE VÀ GLUTATHIONE-S-TRANSFERASE CỦA CÁ CHÉP (CYPRINUS CARPIO)

Abstract

Pesticide has been commonly used in rice farming for controlling pests. Residue of pesticide can affect on the aquatic animal health such as fish and crustaceans. The use of enzyme activity in fish, especially common species in rice field for instance common carp, silver barb,.. as bio-indicators for pesticide pollution monitoring is a new research direction. This study was conducted with two experiments. The first experiment was the determination of LC_50-96 hrs. of quinalphos for fingerling sized common carp (Cyprinus carpio). The second experiment was determination of the cholinesterase (ChE) and glutathione-S-transferase (GST) activities of common carp (Cyprinus carpio) exposed to quinalphos at different concentrations. The treatments were 0; 0.076; 0.152 và 0.380 mg/l, 6 replicates for each concentration, 15 fish per 60 L-aquarium, and for 28 days. The LC₅₀-96 hrs.of quinalphos for common carp was 0.76 mg/L. The brain, muscle and gill ChE activities levels of the fishes were significantly inhibited after 28 days at three tested concentrations if compared to control. The ChE inhibition tend to increase with increased concentrations Meanwhile, quinalphos had no significant effect (p>0.05) on brain, muscle and gill GST activities. The study indicated that ChE activity of common carp can be used to assess level of organophosphate pollution in rice fields.

Tóm tắt

Thuốc trừ sâu được sử dụng ngày càng phổ biến trong sản xuất lúa để khống chế dịch bệnh; và dư lượng của thuốc có thế ảnh hưởng đến sức khỏe thủy sinh vật nhất là cá và giáp xác. Sử dụng hoạt tính của men (enzyme) trong cá nhất là những loài nuôi phổ biến trên ruộng như cá chép, mè vinh,? để làm chất chỉ thị cho sự ô nhiễm thuốc trừ sâu là xu hướng mới. Nghiên cứu được thực hiện với hai thí nghiệm. Thí nghiệm thứ nhất là xác định giá trị LC₅₀-96 giờ của thuốc trừ sâu hoạt chất quinalphos lên cá chép (Cyprinus carpio) cỡ giống. Thí nghiệm thứ hai là xác định sự ảnh hưởng của thuốc trừ sâu hoạt chất quinalphos đến những thay đổi hoạt tính men cholinesterase (ChE) và glutathione-S-transferase (GST) của cá chép (Cyprinus carpio). Thí nghiệm được thực hiện với 4 nồng độ là 0; 0,076; 0,152 và 0,380 mg/L, mật độ cá thí nghiệm là 15 con/bểkính 60 L nước, mỗi nồng độ được lập lại 3 lần, và thời gian thí nghiệm là 28 ngày. Kết quả thí nghiệm đã xác định được giá trị LC₅₀-96 giờ của thuốc trừ sâu hoạt chất quinalphos đối với cá chép là 0,76 mg/L. Quinalphos làm giảm có ý nghĩa thống kê (p<0,05) về hoạt tính men cholinesterase (ChE) ở não, cơ và mang ở tất cả các nồng độ thuốc so với đối chứng, Mức độ ức chế hoạt tính ChE tăng theo sự tăng của nồng độ thuốc. Trong khi đó, quinalphos không làm thay đổi có ý nghĩa thống kê (p>0,05) về hoạt tính của men glutathione-S-transferase (GST) ở não, cơ và mang của cá trong thời gian thí nghiệm. Mức độ ức chế hoạt tính ChE có thể sử dụng để đánh giá mức độ nhiễm thuốc trừ sâu gốc lân hữu cơ trên đồng ruộng.