Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả các mô hình sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre

Abstract

The aims of the study were to determine factors affecting efficiency of different agricultural land use patterns in the Ba Tri district, Ben Tre province. Different methods such as the Participatory Rural Appraisal (PRA), expert interview Key Informant Panel (KIP) and household interview were used to collect relevant data in three different agricultural ecology zones, including: freshwater ecology, brackish water ecology and saline water ecology. Through Decision Support System software (mDSS) combined with the Drivers - Pressures - State - Impacts - Responses (DPSIR) models, it is possible to determine the interaction and driving factors that affect the sustainability of each ecological zone. In addition, with the application of the Fuzzy Analytical Hierarchy Process-Group Decision Making (FAHP-GDM) method for hierarchical analysis, it is also possible to determine the influence levels of each factor to the cropping systems. Research results showed that factors, including: water, diseases, capital ability, capital efficiency and technical support, were important to the development of agricultural production. According to capital efficiency, in the freshwater zone, coconut production is of the first priority followed by double rice crops and upland crops; and, in the saline water and brackish water zone, salt production and rice-shrimp are of promising respectively. The results were found similar to the environmental efficiency. The research results is as the basis to help local policy-makers better ideas on supporting and deciding agricultural land use planning efficiency and sustainable in the future.

Tóm tắt

Nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố có tác động đến hiệu quả của các mô hình sản xuất nông nghiệp tại huyện Ba Tri, Bến Tre. Các phương pháp như: đánh giá nông thôn có sự tham gia (PRA), phỏng vấn lấy ý kiến chuyên gia (KIP) và phỏng vấn nông hộ được áp dụng để thu thập số liệu tại ba vùng sinh thái nông nghiệp bao gồm: vùng nước ngọt, vùng nước lợ và vùng nước mặn. Dùng phần mềm mDSS kết hợp DPSIR xác định sự tương tác và kiểm soát các yếu tố tác động đến sự bền vững và FAHP-GDM để phân tích thứ bậc xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến mô hình canh tác. Kết quả cho thấy: Nước, dịch bệnh, khả năng vốn của nông dân, hiệu quả đồng vốn và hỗ trợ kỹ thuật là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phát triển sản xuất nông nghiệp. Về kinh tế: vùng  ngọt sẽ ưu tiên bố trí mô hình Dừa, Lúa 2 vụ và Chuyên màu; vùng mặn bố trí mô hình Muối; vùng  lợ bố trí mô hình Tôm-Lúa. Về môi trường: vùng ngọt bố trí theo thứ tự là Dừa, Lúa 2 vụ; vùng mặn bố trí sản xuất Muối và vùng lợ là mô hình Tôm-Lúa. Kết quả này làm cơ sở giúp các nhà quản lý trong việc hỗ trợ và ra quyết định sử dụng đất nông nghiệp hợp lý và hiệu quả theo hướng phát triển bền vững.