Tổng hợp chất hoạt động bề mặt không ion diethanolamide từ mỡ cá tra, cá basa và ứng dụng trong phối chế chế phẩm bảo vệ thực vật dạng nhũ dầu EC

Abstract

Treating catfish fat based methyl esters with diethanolamine at elevated temperature has led to the formation of a mixture of N,N-bis(hydroxyethyl)carboxamide (44.31 %), exccess of methyl esters (28.38 %) and diethanolamine (22.13 %) and undetermined components (5.18 %). This mixture was then used as materials for production of emulsifiable concentrate (EC) formulation with abamectin and α-cypermethrin as active ingredients. In addition, catfish fat based methyl esters were used to partly substitute for xylene as solvent in the formulations. The prepared EC formulations meet all required standards according to TCVN 9475:2012 for abamectin and TCVN 8752:2014 for α-cypermerthrin. These EC formuations showed as good activity as the commercial abamectin- and α-cypermethrin-containing EC insecticide formulations against Rice leaf folder (Cnaphalocrosis medinalis G).

Tóm tắt

Khi cho hỗn hợp methyl ester tổng hợp từ mỡ cá tra, cá basa phản ứng với diethanolamine ở nhiệt độ cao tạo ra hỗn hợp gồm N,N-bis(hydroxyethyl)carboxamide (44,31 %), lượng dư methyl esters (28,38 %) và diethanolamine (22,13 %), và tạp chất (5,18 %). Hỗn hợp này được sử dụng làm nguyên liệu để phối chế ra loại chế phẩm bảo vệ thực vật dạng nhũ dầu EC chứa hoạt chất abamectin và α-cypermerthrin. Sản phẩm methyl ester tổng hợp từ mỡ cá tra, cá basa cũng được dùng thay thế một phần xylene trong công thức phối trộn. Các chế phẩm EC phối chế được đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam theo TCVN 9475:2012 cho trường hợp abamectin và TCVN 8752:2014 cho trường hợp α-cypermerthrin. Kết quả thử nghiệm trên đồng ruộng cho thấy các loại chế phẩm EC điều chế được thể hiện hoạt tính diệt trừ sâu cuốn lá tốt tương đương các thuốc trên thị trường chứa cùng hoạt chất.