Đặc điểm hình thái, giải phẫu thích nghi của một số loài thực vật sống tại núi đá ven biển xã Nhơn Lý, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định

Abstract

Coastal region has extremely harsh conditions for living. Plants changed the morphological and anatomical features for adapting to this particular environment. The plants, which live in coastal region of Nhon Ly, Quy Nhon city, Binh Dinh province, have adaptive traits with strong winds, high lighting intensity and drought conditions. The study was carried out on the morphological and anatomical features of 5 plant species of undershrub and grass in Magnoliopsida. The methods used include morphological comparison, microsurgery, double staining, microscope measurement and microscope photograph of leaf, stem and root. The results showed that the leaf palisade tissue developed (92.70% of leaf thickness), leaf upper epidermis is covered by thick hair layer or thick cuticle (4.55% of leaf thickness) which helped plant adapt to bright sunlight and high temperature; the short stem or growing close to the ground, the secondary xylem developed in stem (up to 59.21% of the stem radius) and in root (up to 78.34% of the root radius); xylem and phloem fibers much located in stem for adapting to strong winds; the high numbers of root xylem (183.17 ± 6.15 vessels/mm² ) for adapting to drought.

Tóm tắt

Núi đá ven biển là môi trường sống vô cùng khắc nghiệt đối với sinh vật.Các loài thực vật ở đây có nhiều biến đổi về hình thái và giải phẫu để thích nghi. Thực vật núi đá ven biển khu vực xã Nhơn Lý, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định đã có những đặc điểm biến đổi thích nghi với các điều kiện bất lợi như: tác động cơ học mạnh của gió biển, cường độ chiếu sáng mạnh và hạn hán. Nghiên cứu được thực hiện nhằm tìm hiểu đặc điểm hình thái, giải phẫu của 5 loài thực vật gồm thân bụi nhỏ và thân cỏ thuộc lớp Ngọc lan (Magnoliopsida) bằng phương pháp hình thái so sánh, vi phẫu, nhuộm kép, đo mẫu trên kính hiển vi, chụp ảnh hiển vi lá, thân và rễ cây. Kết quả nghiên cứu cho thấy các loài thực vật ở khu vực nghiên cứu có mô giậu ở lá phát triển mạnh, chiếm tới 92,70% độ dày lá; biểu bì lá được bao phủ bởi lớp lông dày hoặc có lớp cutin bảo vệ nhằm thích nghi với ánh sáng mạnh và nhiệt độ cao, tầng cutin trên và dưới chiếm đến 4,55% độ dày lá; cây có chiều cao thấp hoặc nằm trườn sát mặt đất, gỗ thứ cấp ở thân (cao nhất chiếm 59,21% bán kính thân) và ở rễ (cao nhất chiếm 78,34% bán kính rễ) phát triển; sợi gỗ và sợi libe phân bố nhiều trong thân giúp cây thích nghi với gió biển thổi mạnh; rễ có số lượng mạch gỗ khá lớn (cao nhất là 183,17 ± 6,15 mạch/mm²) nhằm thích nghi với hạn hán.