Nguyễn Văn Công * Ngô Tố Linh

* Tác giả liên hệ (nvcong@ctu.edu.vn)

Abstract

Sensitivity of cholinesterase (ChE) of Climbing perch to insecticide diazinon and it?s recovery in clean water have been assessed in laboratory. ChE was not only very sensitive to diazinon, it was also long time inhibited. It is indicated that ChE in the species can be potentially used as biomarker of pesticide exposure and effects. This study was carried out on 4 ricefields in Can Tho City to assess the possibility of using muscle ChE in the species as biomarker of exposure and effects of Diazan 60EC application. Results showed that diazinon concentration after 1 hour application varied between 8 and 711àg/L and were below detection limit (0,3àg/L) within 5 days in the ricefields. These applications caused muscle ChE inhibition between 29% and 85%. ChE inhibition was found of dose dependent. Recovery was found after 7 days application. The inhibition remained between 22% and 60% after 2-week application. Negative effects from Diazan 60EC application on ChE may be one of causes of reduction Climbing perch production in theMekongdelta. Muscle ChE in this species can be used as biomarker for diazinon contamination monitoring and it?s effects on Climbing perch.
Keywords: cholinesterase, Diazan, biomarker, ricefield

Tóm tắt

Nhạy cảm của enzyme cholinesterase (ChE) ở cá rô đồng với thuốc sâu diazinon và khả năng phục hồi sau khi cho ra nước sạch đã được đánh giá trong điều kiện phòng thí nghiệm. ChE không những rất nhạy cảm với diazinon mà còn bị ức chế lâu dài. Qua đó cho thấy ChE ở cá rô có khả năng được sử dụng như chỉ dấu sinh học để đánh giá ảnh hưởng của sử dụng thuốc. Nghiên cứu này được triển khai trên 4 ruộng lúa ở Thành Phố Cần Thơ nhằm đánh giá khả năng sử dụng ChE trong thịt cá rô để đánh dấu ảnh hưởng của phun Diazan 60EC đến cá. Kết quả cho thấy nồng độ diazinon trong nước ở ruộng sau 1 giờ phun dao động từ 8 đến 711àg/L và giảm dưới ngưỡng phát hiện (0,3àg/L) trong 5 ngày sau khi phun. Các nồng độ diazinon này đã làm ức chế ChE trong thịt cá rô từ 29% đến 85%. Tỷ lệ ức chế ChE tăng theo sư? gia tăng nồng độ diazinon. Sau 7 ngày ChE mới có khuynh hướng phục hồi nhưng vẫn còn bị ức chế từ 22 đến 60% sau 2 tuần phun thuốc. Tác hại lâu dài của phun Diazan 60EC có thể là một trong những nguyên nhân làm suy giảm sản lượng cá rô đồng ngoài tự nhiên. Có thể sử dụng ChE trong thịt cá rô để quan trắc nước nhiễm bẩn do phun Diazan và ảnh hưởng của nó đến ca? rô.
Từ khóa: Anabas testudineus, cholinesterase, Diazan, đánh dấu sinh học, ruộng lúa

Article Details

Tài liệu tham khảo

Berg H. 2001. Pesticide use in rice and rice-fish farm in the Mekong Delta, Viet Nam, Crop Protection 20, 897 - 905.

Brewer S.K., Little E.E., Delonay A.J., Beauvais S.L., Jones S.B., Ellersieck M.R., 2001. Behavioral dysfuntions correlate to altered physiology in rainbow trout (Oncorynchus mykiss) exposed to cholinesterase-inhibiting chemicals, Arch. Environ. Contam. Toxicol 40, 70 - 76.

Cong N.V., Phuong N.T., Bayley M., 2008. Brain cholinesterase response in the snakehead fish (Channa striata) after field exposure to diazinon, Ecotoxicol. Environ. Saf. 71, 314-318.

Dung N.H., Thien T.C., Hong V.H., Loc N.T., Minh D.V., Thau T.D., Nguyen H.T.L., Phong N.T., Son T.T., 1999. Impact of agro-chemical use on productivity and health in Vietnam, Economy and environment program in South East Asia (EEPSA) Research Report series. 1 - 65.

Ellman G.L., Courtney D., Anderdres V.J., Featherstone R.M., 1961. A new and rapid colorimetric determination of acetylcholinesterase activity, Biochemistry and Pharmacology 7, 88 - 95.

Fulton M.H., Key P.B., 2001. Acetylcholinesterase inhibition in estuarine fish and invertebrates as an indicator of Organophosphorus insecticide exposure and effects, Environmental Toxicology and Chemistry 20(1), 37 - 45.

Giddings J.M., Biever R.C., Annunziato M.F., Hosmer A.J., 1996. Effects of Diazinon on large outdoor pond microcosms, Environmental Toxicology and Chemistry 5(5), 618-629.

Heong K.L., Escalada M.M., Huan N.H., Mai N.H. ., 1998. Use of communication media in changing rice farmers’ pest management in the Mekong Delta, Vietnam, Crop Protection 17, 413 - 425.

Huan N.H., Mai V., Escalada M.M., Heong K.L., 1999. Changes in rice farmers’ pest management in the Mekong Delta, Vietnam, Crop Protection 18, 557 - 563.

Key P.B., M.H. Fulton (2002), Characterization of cholinesterase activity in tissues of the grass shrimp (Palaemonetes pugio), Pest Biochem Physiol 72:186 - 192.

Lê Huy Bá và Lâm Minh Triết, 2005. Sinh thái môi trường ứng dụng, NXB Khoa Học và Kỷ Thuật, trang 263-306.

Ngô Tố Linh và Nguyễn Văn Công, 2009. Ảnh hưởng thuốc trừ sâu chứa hoạt chất diazinon lên hoạt tính enzyme cholinesterase ở cá rô (Anabas testudineus): Hiệu ứng của nhiệt độ và oxy hòa tan. Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ 11, 33-40.

Ngô Tố Linh và Nguyễn Văn Công, 2009. Phục hồi enzyme cholinesterase trong thịt cá rô (Anabas testudineus) sau khi tiếp xúc với thuốc sâu diazinon. Tạp chí Khoa học ĐHSP T.P HCM 16, 87-94.

Nguyễn Sinh Cúc, 2007. Sản xuất nông nghiệp năm 2006 và những vấn đề đặt ra. Tạp Chí Khoa Học - Công Nghệ của Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, kỳ 1/2007, (số 99), 3 - 7.

Nguyễn Văn Công, Nguyễn Tuấn Vũ, Trần Sỹ Nam, 2008. Nhạy cảm của Cholinesterase ở cá rô đồng (Anabas testudineus) giống với Diazinon và Fenobucarb. Tạp chí Khoa học ĐHSP T.P HCM 14, 69-79.

Nguyễn Văn Công, Trần Sỹ Nam, Phạm Ngọc Thanh Hùng và Nguyễn Thanh Phương, 2006. Ảnh hưởng nhiệt độ và oxy hòa tan lên độc tính Basudin 50EC ở Cá Lóc (Channa Striata, Bloch 1793). Tạp Chí Khoa Học Trường Đại học Cần Thơ, 1 - 12.

Parfitt C.H., 2000. Pesticide and Industrial Chemical Residues. In Horwitz W, ed, Official Methods of Analysis of AOAC International, 17th ed, Vol 1 - Agrochemicals; Contaminants; Drugs. Association of Analytical Communities International, Gaithersburg, MD, USA, pp 22 - 23.

Peakall D., 1992. Animal biomakers as pollution indicators, Chapman and Hall, London, UK.

Rahman M.Z., Hossain Z., Mollah M.F.A., Ahmed G.U., 2002. Effects of Diazinon 60EC on Anabas testudineus, Channa punctatus and Barbodes gonionotus. Naga, The ICLARM Quartery 25 (2), 8-12.

Sethunathan N., Pathak M.D., 1972. Increased biological hydrolysis of diazinon after repeated application in the rice paddies, J Agr Food Chem 20, 586 - 589.

Tomlin C. (ed), 1994. The pesticide manual: Incorporating the Agrochemicals Handbook, 10th, British Crop Protection Publication, pp 296 - 297.

Trương Thủ Khoa và Trần Thị Thanh Hương, 1993. Định danh các loài cá nước ngọt đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam, Khoa Thủy Sản, Trường Đại học Cần Thơ.