Ứng dụng phân tích đa tiêu chí trong đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp ở các tỉnh ven biển Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam

Abstract

Agricultural areas in the coastal provinces in the Mekong Delta have been affected by climate change. The objectives of this study were to: (i) determine the influence levels of six hydrological factors including salinity, salinity time, flooding, flooding time, drought and rainfall on agricultural production; and (ii) evaluate and zone the agricultural areas where were affected by climate change. The research interviewed 34 experts and 210 farmers living in coastal provinces in the Mekong Delta of Vietnam. The data was analyzed by multi-critical evaluation (MCE) method based on consistency ratio. Mapinfo sotfware was used to zone and establish the zoning map of agricultural production areas which were affected by climate change. The results of study showed that the natural factors level could be assessed using multi-critical evaluation method. The rice, upland crops and aquaculture systems were affected by salinity intrusion and flooding. Models of fruits and sugarcane were affected by flooding. Agricultural production zones were affected by climate change at different levels (low, moderate, and high) occupied 66%, 22% and 12%, respectively.

Tóm tắt

Sản xuất nông nghiệp tại các vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long đã và đang bị ảnh hưởng bất lợi do biến đổi khí hậu. Nghiên cứu được tiến hành nhằm: (i) xác định mức độ ảnh hưởng của 6 yếu tố tự nhiên về chế độ thủy văn gồm: độ mặn, thời gian mặn, độ sâu ngập, thời gian ngập, hạn và mưa đến sản xuất nông nghiệp; (ii) đánh giá và phân vùng canh tác nông nghiệp bị ảnh hưởng do biến đổi khí hậu. Nghiên cứu tiến hành phỏng vấn 34 chuyên gia và 210 nông hộ thuộc các tỉnh ven biển ở Đồng bằng sông Cửu Long. Số liệu được phân tích bằng phương pháp phân tích đa tiêu chí dựa vào chỉ số nhất quán. Sử dụng phần mềm Mapinfo để đánh giá và thành lập bản đồ phân vùng bị ảnh hưởng do biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp phân tích đa tiêu chí có khả năng đánh giá thứ bậc mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên. Trong đó, mô hình trồng lúa, cây màu và nuôi trồng thuỷ sản bị ảnh hưởng bởi độ mặn và độ sâu ngập. Mô hình trồng mía và cây ăn trái bị ảnh hưởng bởi độ sâu ngập. Vùng chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ở mức độ ảnh hưởng thấp có diện tích lớn nhất (66%), vùng chịu ảnh hưởng ở mức độ ảnh hưởng trung bình chiếm 22% và vùng chịu ảnh hưởng mức độ ảnh hưởng cao có diện tích nhỏ nhất (12%).