Phan Văn Phúc *

* Tác giả liên hệ (pvphuc@ctu.edu.vn)

Abstract

This study firstly introduces the Social–Ecological Transformation model proposed by Sievers-Glotzbach and Tschersich (2019), and then discusses the extent to which it is applied to the development of the Mekong Delta of Viet Nam. Based on the case study method, the paper explicitly emphasizes the need of sustainability of the society, economy, and natural environment to which the model is likely suitable. Finally, the role of stakeholders to implement the policy of nature-based agricultural development as stated in the Government's Resolution No. 120/NQ-CP enacted in 2017 was highlighted.

Keywords: Ecological economics, Mekong Delta of VietNam, nature-based development, social-ecological transformation, sustainable development

Tóm tắt

Bài viết góp phần làm rõ khung phân tích Chuyển đổi sinh thái – xã hội (Social–Ecological Transformation) được đề xuất bởi Sievers-Glotzbach and Tschersich (2019) và thảo luận khả năng ứng dụng vào điều kiện thực tế của Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là khung lý thuyết liên ngành được xây dựng dựa trên cơ sở đảm bảo sự bền vững cả về môi trường và kinh tế - xã hội. Với những điều kiện đặc thù về kinh tế, sinh thái, xã hội của Đồng bằng sông Cửu Long, bài viết đề cập khả năng tương thích, khả thi của mô hình và nhằm hướng đến sự phát triển bền vững của vùng. Từ lý thuyết này và điều kiện thực tiễn của vùng, vai trò của các bên liên quan để thực hiện chủ trương phát triển nông nghiệp “thuận thiên” như đã nêu trong Nghị quyết số 120/NQ-CP năm 2017 của Chính phủ được đề cập.

Từ khóa: Chuyển đổi sinh thái -xã hội, Đồng bằng sông CửuLong, kinh tế học sinh thái, phát triển bền vững, thuận thiên

Article Details

Tài liệu tham khảo

Ban Kinh tế Trung ương, Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam. (2022). Báo cáo Tổng kết thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 20/01/2003 của Bộ Chính trị Khóa IX về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2001-2010; Kết luận số 28-KL/TW về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2011-2020.

Colloff, M. J., Martín-López, B., Lavorel, S., Locatelli, B., Gorddard, R., Longaretti, P.-Y., Walters, G., van Kerkhoff, L., Wyborn, C., Coreau, A., Wise, R. M., Dunlop, M., Degeorges, P., Grantham, H., Overton, I. C., Williams, R. D., Doherty, M. D., Capon, T., Sanderson, T., & Murphy, H. T. (2017). An integrative research framework for enabling transformative adaptation. Environmental Science & Policy, 68, 87–96. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2016.11.007

Đặng, K. N., To, L. P, Nguyễn, N. S., Võ, V. H., Nguyễn, H. T., Văn, P. Đ. T., Nguyen, H. T., van Halsema, G., & Bosma, R., (2016). Climate Change Adaptation Strategies for Freshwater Agriculture in the Coastal Mekong Delta: Farm-scale Opportunities and Water Management Challenges. Tropicultura, NS, 116–120.

Ghisellini, P., & Ulgiati, S. (2020). Circular economy transition in Italy. Achievements, perspectives and constraints. Journal of Cleaner Production, 243, 118360–. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118360

Hương, H. T., & Hà, Đ. T. P. (2021). Kết hợp cách tiếp cận chuyển đổi sinh thái - xã hội và cách tiếp cận nhìn trước công nghệ trong xây dựng chiến lược và chính sách môi trường ở Việt Nam. Trong Đ. T. Trường & P. Degenhardt, Sản xuất nông nghiệp ở việt nam từ cách tiếp cận chuyển đổi sinh thái - xã hội: cơ hội, thách thức và hàm ý chính sách. NXB Lao Động.

Kondolf, G. M., Schmitt, R. J. P., Carling, P. A., Goichot, M., Keskinen, M., Arias, M. E., ... & Wild, T. (2022). Save the Mekong Delta from drowning. Science, 376(6593), 583-585. https://doi.org/10.1126/science.abm5176

Minkman, E., Nguyen, H. Q., Luu, T. T., Dang, K. K., Nguyen, S. L., Du, H., Huizer, T., & Rijke, J. (2022). From national vision to implementation: governance challenges in sustainable agriculture transitions in the Vietnamese Mekong Delta region. Regional Environmental Change, 22(2), 1–. https://doi.org/10.1007/s10113-022-01898-z

Ngọc, H. H., & Tuyết, T. T. (2021). Kiến tạo chính sách nhằm chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. https://mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?dDocName=MOFUCM183108

Ngọc, T. Q., & Giang, Đ. T. H. (2021). Giải pháp dựa vào tự nhiên cho nền nông nghiệp chuyển đổi trong bối cảnh biến đổi toàn cầu. Trong Đ. T. Trường & P. Degenhardt (Chủ biên), Sản xuất nông nghiệp ở việt nam từ cách tiếp cận chuyển đổi sinh thái - xã hội: cơ hội, thách thức và hàm ý chính sách. NXB Lao Động.

Nguyen, T. B., Tien, Le, V. T., Nguyen, A. M., Nguyen, N. M., & Nguyen, H. T. (2021). Drivers of agricultural transformation in the coastal areas of the Vietnamese Mekong delta. Environmental Science and Policy, 122, 49-58.

Phú, N. P., Duy, N. K. & Viễn, B. T. T. (2021). Tiếp cận chuyển đổi sinh thái - xã hội (SET) về sản xuất nông nghiệp và hệ thống lương thực: Lý thuyết và hàm ý chính sách. Trong Đ. T. Trường & P. Degenhardt (Chủ biên), Sản xuất nông nghiệp ở việt nam từ cách tiếp cận chuyển đổi sinh thái - xã hội: cơ hội, thách thức và hàm ý chính sách. NXB Lao Động.

Sievers-Glotzbach, S., & Tschersich, J. (2019). Overcoming the process-structure divide in conceptions of Social-Ecological Transformation: Assessing the transformative character and impact of change processes. Ecological Economics, 164, 106361.

Su, B., Heshmati, A., Geng, Y., & Yu, X. (2013). A review of the circular economy in China: moving from rhetoric to implementation. Journal of Cleaner Production, 42, 215–227. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.11.020

Tổ chức Di cư Quốc tế. (2016). Thích nghi với biến đổi khí hậu thông qua di cư: Một nghiên cứu về trường hợp Đồng bằng sông Cửu Long. Truy cập tại: https://publications.iom.int/system/files/pdf/vietnam_survey_report_vn_0.pdf.

Tổng cục Thống kê. (2022). Niên giám thống kê 2021. Hà Nội: NXB Thống kê.

Vietnam Chamber of Commerce and Industry (VCCI) & Fulbright (VCCI – Fulbright). (2021). Annual Economic Report Mekong Delta 2020: Enhancing Competitiveness for Sustainable Development.

https://fsppm.fulbright.edu.vn/en/news-events/new-faculty-publications/annual-economic-report-mekong-delta-2020-enhancing-competitiveness-for-sustainable-development/