Huỳnh Văn Hiền * , Nguyễn Văn Sánh Nguyễn Thanh Phương

* Tác giả liên hệ (hvanhien@ctu.edu.vn)

Abstract

The study was conducted from February 2018 to June 2019 in four main provinces of striped catfish farming in the Mekong Delta including An Giang, Dong Thap, Vinh Long and Can Tho. Structured questionaries with the stratified random sampling were used to collect data from 271 striped catfish farms with different linkage models. Binary logistic regression model was used to analyze factors affecting the linkage models. The results from the regression model identified four factors that affect the linkage model arranged from high to low importance including educational level of farm owner, farming area, profitability and operational costs. However, the share of benefit and risk among related actors should be considered as important factors for a long-term linkage of the model. In addition, striped catfish farms had a contract with processing plants obtained the highest yield (517 tons/ha/crop) and profit margin (17.1%) if compared to those of other linkage models.
Keywords: Binary logistic regression model, linkage model, MeKong Delta, striped catfish

Tóm tắt

Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 02/2018 đến tháng 06/2019 tại 4 tỉnh/thành phố nuôi cá tra chính của đồng bằng sông Cửu Long gồm An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long và Cần Thơ. Sử dụng bảng phỏng vấn cấu trúc kết hợp chọn hộ ngẫu nhiên phân tầng để thu số liệu từ 271 cơ sở nuôi cá tra với các hính thức liên kết khác nhau. Mô hình hồi qui nhị phân (binary logistic) được sử dụng để phân tích các yếu tố ảnh hướng đến mô hình liên kết. Kết quả phân tích của mô hình hồi qui đã xác định được 4 yếu tố có ảnh hưởng tới liên kết của mô hình nuôi cá được xếp theo thứ tự quan trọng từ cao đến thấp gồm trình độ học vấn của chủ cơ sở, diện tích nuôi, lợi nhuận và giá thành. Tuy nhiên, chia sẻ lợi nhuận và rủi ro giữa các bên có liên quan cần phải được quan tâm để mô hình liên kết ổn định và phát triển lâu dài. Bên cạnh, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy nuôi cá tra theo hình thức gia công cho nhà máy chế biến có năng suất (517 tấn/ha/vụ) và tỷ suất lợi nhuận (17,1%) cao nhất so với các hình thức nuôi khác.
Từ khóa: Cá tra, đồng bằng sông Cửu Long, mô hình binary logistic, liên kết

Article Details

Tài liệu tham khảo

Ali, H., Rahman, M. M., Murshed-e-Jahan, K. and Dhar, G. C., 2018.Production economics of striped catfish (Pangasianodon hypophthalmus, Sauvage, 1878) farming under polyculture system in Bangladesh. Aquaculture 491(2018): 381–390

Chính phủ, 2018. Nghị định số: 98/2018/NĐ-CP, ngày 05 tháng 7 năm 2018 về “Chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp”.

Hồ Quế Hậu, 2015. Mối quan hệ giữa chất lượng và sự bền vững trong liên kết kinh tế giữa doanh nghiệp với nông dân. Tạp chí Kinh tế phát triển, số 222: 71-78.

Hồ Thanh Thúy, 2017. Vai trò của liên kết trong sản xuất nông sản. Tạp chí Giáo dục lý luận, 1(269+270): 34-40.

Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc, 2008. Phân tích dữ liệu với SPSS, Tập 2. Trường Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà xuất bản Hồng Đức. Thành phố Hồ Chí Minh, 179 trang.

Huỳnh Văn Hiền, Phạm Minh Đức và Trần Phương Ngân, 2013. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới mô hình liên kết trong nuôi cá tra tại Đồng Tháp. Trong: Nguyễn Như Trí (Chủ biên). Kỷ yếu Hội nghị nghiên cứu khoa học trẻ toàn quốc lần thứ IV, ngày 6-7 tháng 6 năm 2013, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố Hồ Chí Minh: 621-627.

Lam, T. P., Tam, M. B., Thuy, T.T. N., et al., 2009. Current status of farming practices of striped catfish, Pangasianodon hypophthalmusin the Mekong Delta, Vietnam. Aquaculture, 296 (3-4): 227-236.

Lê Anh Tuấn và Ngô Chí Thành, 2017. Giải pháp phát triển chuỗi liên kêt tiêu thụ nông sản trên địa bàn huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Tạp chí Công thương, số 11: 66-72.

Lê Thị Thanh Hiếu, 2016. Hiệu quả sản xuất của hộ nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)tỉnh An Giang. Tạp chí khoa học, trường Đại học Cần Thơ. 42d: 78-83.

Nguyễn Thị Ngân Loan, 2011. Liên kết kinh tế giữa các chủ thể trong ngành thủy sản Việt Nam hiện nay. Tạp chí kinh tế Phát triển, số 395: 47-57.

Nguyễn Văn Thuận và Võ Thành Danh, 2014. Thị trường cá tra Việt Nam phân phối thu nhập chuỗi - giá thành sản xuất cá tra nguyên liệu – giải pháp phát triển ngành hành. Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ, số 32, Phần D: 38-44.

Phạm Thị Kim Oanh và Trương Hoàng Minh, 2011. Thực trạng nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmusSauvage, 1878) có liên kết và không liên kết ở đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 20b: 48-58.

Phạm Thị Thu Hồng, Trương Hoàng Minh, Dương Nhựt Long và Nguyễn Thanh Phương, 2015. Phân tích khía cạnh kỹ thuật và tài chính chủ yếu trong nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)theo các hình thức tổ chức khác nhau. Tạp chí Nông Nghiệp và Phát triển Nông, 1(3+4): 169-177.

Trần Trọng Tân và Trương Hoàng Minh, 2014. Phân tích hiệu quả liên kết trong nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)ở thành phố Cần Thơ. Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Số 31. Phần B: 125-135.

Trương Hoàng Minh, Bùi Thị Kiều Oanh, Trần Thị Nhật Quyên và Phạm Thị Kim Oanh, 2012. So sánh hiệu quả kỹ thuật và kinh tế giữa hình thức nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)liên kết và không liên kết ở thành phố cần Thơ và Vĩnh Long. Tạp chí Nông Nghiệp và Phát triển Nông, Số 1, Kỳ 1: 61-67.

Trương Văn Tấn, 2018. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả kỹ thuật của hộ nuôi cá tra thâm canh: Nghiên cứu tại An Giang. Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật, Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dương, Số 22: 41-52.

VASEP-Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, 2018. Báo cáo Ngành hàng cá tra Việt Nam năm 2007-2018, 20 trang.

VASEP, 2019. Xuất khẩu cá tra năm 2019 đạt 2 tỷ USD, ngày truy cập 4/6/2020. Địa chỉ http://vasep.com.vn/Tin-Tuc/1207_58983/Xuat-khau-ca-tra-nam-2019-dat-2-ty-USD.htm.

VASEP, 2020. Diễn biến thị trường cá tra và triển vọng xuất khẩu, ngày truy cập 20/04/2020. Địa chỉ http://vasep.com.vn/Tin-Tuc/1018_59613/Dien-bien-thi-truong-ca-tra-va-trien-vong-xuat-khau.htm.

Võ Nam Sơn, Phạm Thị Thu Hồng, Huỳnh Văn Hiền, Trương Hoàng Minh và Nguyễn Thanh Phương, 2015. Tổ chức sản xuất và hiệu quả kinh tế của nghề nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus). Trong: Nguyễn Thanh Phương và Nguyễn Anh Tuấn (Chủ biên). Nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ở đồng bằng sông Cửu Long: Thành công và thách thức trong phát triển bền vững. Nhà Xuất bản Nông nghiệp. Thành phố Hồ Chí Minh, trang: 156-168.

Võ Thị Thanh Lộc và Nguyễn Phú Son, 2013. Giáo trình phân tích chuỗi giá trị sản phẩm (ứng dụng trong lĩnh vực nông nghiệp). Nhà xuất bản Đại học Cần Thơ. Thành phố Cần Thơ: 129 trang.